"Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι" ενός Έλληνα μπογιατζή στην καθημερινότητα της Νορβηγίας

Είμαι εδώ και ζω.

     Δεν ξέρω τι θέλω πια και τι περιμένω. Τι νόημα έχουν πια τα όνειρα! 

Κουράστηκα να κάνω όνειρα και να αγωνίζομαι... Σήμερα έπεισα τον εαυτό μου να αποδεχτεί την πραγματικότητα και να απολαύσει μια θέση στην καθημερινότητα των ανθρώπων που δεν σκέφτονται, μόνο ζουν. Τι ευτυχισμένοι που είναι αυτοί που δε σκέφτονται… Θα ήθελα να μπορούσα να μη σκέφτομαι… Είχα ένα παππού πολύ ευχαριστημένο από τη ζωή του. Ζούσε στα όρια της φτώχειας αλλά κάθε μεσημέρι γύριζε σπίτι κι ετοίμαζε όλο μεράκι μεζέδες που απολάμβανε κάτω από την ακακία του. Έδινε την εντύπωση ότι δεν ήθελε τίποτα άλλο από τη ζωή. Φυσικά πέθανε, χάθηκε, ξεχάστηκε και η ακακία του ρήμαξε. Θα σας γράψω άλλη φορά γι’ αυτόν. 

Το άλμπουμ "Παλλίροια"

    Ξυπνάς το πρωί και σκέφτεσαι μόνο να πας στη δουλειά. Κάνεις το καθήκον σου και κοιτάς το ρολόι νά ‘ρθει η ώρα. Γυρίζεις σκοτωμένος αλλά ανάλαφρος που έκανες το καθήκον σου, που τα κατάφερες, ένα ακόμα μεροκάματο. Πώς να το εκμεταλλευτώ καλύτερα το απόγευμα; Η απόλαυση ενός γεύματος και ο ύπνος-δώρο στα κουρασμένα μέλη. Το απόγευμα κάνω βόλτα από παράθυρο σε παράθυρο. Κοιτάζω τις νιφάδες που πέφτουν. Τώρα πια προλαβαίνω λίγη μέρα μετά τη δουλειά, δεν σκοτεινιάζει αμέσως, η μέρα μεγαλώνει. Ένας καφές είναι ό,τι πρέπει. Λίγο διάβασμα χαλαρωτικό. Δεν πρέπει να αργήσω να κοιμηθώ διότι αύριο πρέπει να ξυπνήσω ξανά… Άκουγα το τραγούδι της Δήμητρας Γαλάνη «φιλήσυχη ζωή»: 

«Ήσυχη, πάντα ήσυχη 

θυμάμαι τη μητέρα μου. 

Ήσυχο σαν τον ψίθυρο 

θυμάμαι τον πατέρα μου. 

Σε μια φιλήσυχη ζωή 

τους γνώρισα ταγμένους, 

σε μια πορεία σιωπηλή 

τους είδα ξοδεμένους…». 

    Πόσες φορές δεν καλοτύχισα τους ανθρώπους που μπορούν απλώς να ζουν χωρίς να σκέφτονται. Τους ανθρώπους που τόσο υποτίμησα με τη ζωώδη ζωή τους που την αποδέχονται τόσο αβασάνιστα. Τι κερδίζω εγώ που σκέφτομαι; Τι καλά να μη σκέφτεσαι, απλώς να παίρνεις την κάθε μέρα έτσι όπως έρχεται και μετά να φεύγεις έτσι ήσυχα όπως έζησες. Ποιος δίνει δεκάρα για το γέρο που άφησε ένα μοναχικό διαμέρισμα γεμάτο μνήμες; 

"Σ' αυτές τις σκοτεινές κάμαρες, που περνώ

μέρες βαρυές επάνω κάτω τριγυρνώ

για ναβρω τα παράθυρα. -Όταν ανοίξει ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.-

Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ

να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.

ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία. 

Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει."

Μέσα από τα παράθυρά μου αγναντεύω τον κόσμο
ικανοποιημένος που ζω...

    Μπορώ μόνο να ζω περιμένοντας την άνοιξη της ελπίδας, το καλοκαίρι που «θα τα δώσω όλα» και είμαι βέβαιος ότι θα περάσει τόσο γρήγορα και θα ξαναγυρίσω στον ίδιο στίβο κουρασμένος, αγουροξυπνημένος αλλά ικανοποιημένος για την υπέρβαση έστω κι αν οι προσδοκίες δεν ικανοποιήθηκαν κι ανυπόμονος να ξαναξεκινήσω τον ανήφορο του Σίσυφου. 

    Το καλοκαίρι έβαφα πάνω στα κεραμίδια, κάποιος πλησίασε και κάτι μου έλεγε. Σταμάτησα το iPod που μου τραγουδούσε στ’ αυτιά και τον άκουσα να μου επαναλαμβάνει τον θαυμασμό του για το πόσο καλά έβαφα. Γέλασα ικανοποιημένος ευγενικά. Ένιωσα περήφανος για το κατόρθωμά μου και την αναγνώρισή του αλλά συνάμα μια σκιά συννέφιασε τη διάθεσή μου. Θεέ μου, να χαρείς ή να λυπηθείς, να γελάσεις ή να κλάψεις. Περιμένεις το Νομπέλ λογοτεχνίας από τη Νορβηγική ακαδημία μέσα στους μαξιμαλιστικούς στόχους που έχεις θέσει στον εαυτό σου και παίρνεις τον έπαινο του προσεκτικού μπογιατζή από τον αργόσχολο Νορβηγό… ιδιώτη. Ο ήλιος με έκαψε την υπόλοιπη μέρα πάνω στα κεραμίδια κι εγώ γελούσα με το πάθημά μου. Σαν αφελές παιδάκι κολακεύτηκα με το κοπλιμάν… Πόσο καλός μπογιατζής μπορεί να είναι ένας Έλληνας! Τρέμετε Νορβηγοί, ήρθαμε να σας κατακτήσουμε ειρηνικά, να σας βάλουμε τα γυαλιά… 

"Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος

για τα ωραία και μεγάλα έργα

η άδικη αυτή σου τύχη πάντα

ενθάρρυνσι κ' επιτυχία να σε αρνείται..." 

(Η σατραπεία Κ. Καβάφη)

    Στα εβδομαδιαία καθήκοντά μου περιλαμβάνεται η υποχρέωση μου να βγάζω τους κάδους των σκουπιδιών κάποιων πολυκατοικιών για να τους αδειάσει το σκουπιδιάρικο. Ένας ηλικιωμένος κύριος πριν από καιρό, καθώς έσπρωχνα τους κάδους μου, με ρώτησε πόσα παίρνω. Απέφυγα να απαντήσω κι επέμεινε, «κάτω από 200 την ώρα;». Όταν του ένευσα «ναι», έδειξε την δυσαρέσκειά του και είπε ότι δεν είναι σωστό να πληρώνομαι τόσο λίγο. Μια ηλικιωμένη κυρία κάτι μου ‘πε προχθές, ενώ βρισκόμουνα στην ίδια φάση. Σταμάτησα το iPοd μου και την άκουσα να μου λέει παρηγορητικά «Ε κάποιος πρέπει να βγάζει και τα σκουπίδια, δεν μπορεί να είναι όλοι στα γραφεία…». Ούτε  την γνώριζα, ούτε είχε προηγηθεί κάποια συνομιλία μας. Της χαμογέλασα για την καλή της πρόθεση. Αχ αυτοί οι ηλικιωμένοι. Τι είναι καλύτερο να σπρώχνεις κάδους σκουπιδιών, ή να ζεις στο περιθώριο της ζωής σε ένα βουβό διαμέρισμα και να ζητιανεύεις να ανταλλάξεις μια κουβέντα με ένα κακομοίρη Έλληνα σαν κι εμένα που σπρώχνει τα σκουπίδια; Ψάχνουν κάποιον πρόθυμο να ανταλλάξει μια κουβέντα μαζί τους. Αχ καλή μου κυρία, άθλια παρηγορήτρια, γιατί ξύνεις πληγές; Μόλις είχε βγει από τον ποδολόγο, ίσως να παραμορφώθηκαν τα δάχτυλα των ποδιών της, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση ή κάποιος φλεβίτης θα την ταλαιπωρούσε. Περσότερο όμως ξέρω ότι την ταλαιπωρεί η ερημιά…

Τι κάνει ένα πουλί
εκεί επάνω δεξιά στο δέντρο
μέσα στο χιονιά;

 Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω μ’ αυτές τις προσπάθειες πλησιάσματος, με τις προσπάθειες παρηγοριάς, μ’ αυτούς τους επαίνους ή απλώς τις εκφράσεις συμπάθειας.    Μη μου αγγίζετε τις πληγές. Το πήρα απόφαση. Όχι φιλοδοξίες. Όχι άλλοι αγώνες. Φτάνει πια! Αφάνεια, καθημερινότητα, κρυμμένος μέσα στο πλήθος, στιχημένος στην στην αβάσταχτη ελαφρότητα του σήμερα. Κάθε μέρα κοιτώ ανυπόμονα το ρολόι και μια ώρα πριν το τέλος η ανυπομονησία συναγωνίζεται με την ικανοποίηση. Τα Παρασκευοσαββατοκύριακα είναι γιορτές. Όσο κι αν είναι παιδιάστικα γελοίο, είναι μια παρηγοριά για να ζει κανείς μιαν εντελώς ανούσια ζωή. Όλοι μας προσπαθούμε να δώσουμε νόημα στην χωρίς νόημα ζωή μας απλώς αγωνιζόμενοι για την καλυτέρευσή της. Είναι όμως σκοπός ή μέσο η καλυτέρευση μιας ανούσιας ζωής; Διότι τελικά, όσο πιο άνετη και ευχάριστη κι αν γίνει δεν παύει να παραμένει… ανούσια! Το τέλος μας πάντα πλησιάζει, αλλά το θάμβος του επερχόμενου καλοκαιριού το επισκιάζει… έτσι καταφέρνουμε να ξεγελάμε τον εαυτό μας, μέχρι που η αναμφισβήτητη πραγματικότητα των γηρατειών και του θανάτου να μην αφήνει πλέον περαιτέρω αισιοδοξία. Ο Κ. Καβάφης πάλι, στο πασίγνωστο ποίημά του "Ιθάκη" λέει: 

"Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις..." 

   Βλέπετε προορισμός είτε δεν υπάρχει, είτε απλώς εμείς δεν τον κατανοούμε γι' αυτό για μας δεν έχει πια καμία σημασία. Σημασία έχει μόνο η διαδρομή... Πόσο έχουμε μπερδέψει τους σκοπούς με τα μέσα!

     Μία από τις πολυκατοικίες που εξυπηρετώ είναι γεμάτη υπερήλικες. Μερικοί από αυτούς δεν μπορούν ούτε να αυτοεξυπηρετούνται και η κοινωνική υπηρεσία στέλνει υπαλλήλους όλο το 24ωρο για την εξυπηρέτησή τους. Είναι οι μελλοθάνατοι που περιμένουν το δεσμοφύλακα να χτυπήσει την πόρτα τους για να τους οδηγήσει στην ηλεκτρική καρέκλα.

   Το αποφάσισα να «ξοδευτώ σε μια ήσυχη ζωή» αν και δεν εμπιστεύομαι τον εαυτό μου όταν δίνει τέτοιες υποσχέσεις που ξέρει ότι δεν είναι στο χέρι του να κρατήσει.

Κ. Καβάφης