Νορβηγοί και παράδοση

Εκδήλωση μπροστά στο άγαλμα γνωστού Νορβηγού ποιητή .

Οι Νορβηγοί είναι πιο κοντά στην παράδοσή τους από ότι οι Έλληνες. Τα Χριστούγεννα γιορτάζονται με πιο μεγάλη προσήλωση στην παράδοση και κυρίως οικογενειακά. Τα παραδοσιακά φαγητά παρασκευάζονται και καταναλώνονται, σχεδόν με τελετουργική προσήλωση. Τα ωραία πολύχρωμα σπιτάκια στολίζονται κατάλληλα και σε συνδυασμό με το χιονισμένο τοπίο, δημιουργούν από μόνα τους το πνεύμα των Χριστουγέννων. Και το Πάσχα γιορτάζεται παραδοσιακά, αλλά δε καμμία περίπτωση δεν έχει τη λάμψη των Χριστουγέννων. Όπως και στην Ελλάδα Χριστούγεννα και Πάσχα είναι απαραίτητος ο Εκκλησιασμός στις διαμαρτυρόμενες "Εκκλησίες της Νορβηγίας". Η παγκοσμιοποίηση, την οποία κι εγώ βλέπω με θετικό μάτι, έχει συντελέσει σε μια άνευ προηγουμένου κλωνωποίηση του ατόμου στις σχεδόν ομογενοποιημένες πλέον κοινωνίες μας. Θέλετε τα ΜΜΕ (ειδικά το Χόλυγουντ), θέλετε τα πιο συχνά μας ταξίδια, η παγκοσμιοποιημένη αγορά, μόδα, τέχνη… Όλοι έχουμε τα ίδια πρότυπα, στα οποία και συγκλίνουμε, συνειδητά ή υποσυνείδητα. Νομίζω όμως ότι πιο μεγάλο ρόλο στη σταδιακή εξαφάνιση των ιδιαιτεροτήτων του κάθε λαού (παράδοση) έχει παίξει η αστικοποίηση της ζωής μας. Στα μεγάλα αστικά κέντρα το άτομο αλλοτριώνεται. Χάνω την αξία μου ως ύπαρξη εγώ ο ένας προς 4.500.000 της Ελληνικής πρωτεύουσας, όταν κυκλοφορώ στους δρόμους της, σε αντίθεση με τη σχέση του ενός προς 1.000 όταν στέκομαι στην πλατεία ενός μεγάλου Ελληνικού χωριού. Έτσι μπορεί κανείς να δει ότι στις μικρές Ελληνικές κοινωνίες της υπαίθρου τα έθιμα της Ελληνικής παράδοσης συνεχίζουν να επιβιώνουν, σε αντίθεση με το χάος της πρωτεύουσάς μας. Στη Νορβηγία όμως που η πρωτεύουσα είναι σχεδόν όσο η Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα και οι άλλες 5-6 μεγάλες πόλεις μάλλον μικρότερες της Λάρισας, η ζωή δεν είναι τόσο αστικοποιημένη, με αποτέλεσμα τα έθιμα να επιβιώνουν. Οι άνθρωποι στον τρόπο ζωής τους και στις αντιλήψεις τους είναι σύγχρονοι, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να αγαπούν την παράδοση.  Όχι, δεν θα συναντήσει κανείς εδώ το τεχνολογικό θαύμα των ΗΠΑ. Εδώ δεν υπάρχουν απέραντες πόλεις με τεράστιους ουρανοξύστες και  τεχνολογίες αιχμής. Η ζωή είναι πιο ανθρώπινη, το άτομο δεν εξαφανίζεται αλλά αντιθέτως η αξία τους μεγιστοποιείται. Από μια πλευρά μπορεί να θεωρήσει κανείς τους Νορβηγούς ως συντηρητικούς, από την άλλη όμως, οι μετανάστες αντιμετωπίζονται με παραδειγματικό σεβασμό από τη συντριπική πλειοψηφία της κοινωνίας (φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις). Παραδειγματική και η αντιμετώπιση των θρησκευτικών μειονοτήτων και βέβαια δεν μιλάω μόνο για τους νόμους αλλά για τη συνολική αντιμετώπιση της κοινωνίας ως προς αυτούς. Κορυφαία και η αξία που δίνεται στη γυναίκα σ' αυτή την κοινωνία που καταφέρνει αρκετά επιτυχημένα το συγκερασμό των παραδοσιακών δομών ζωής με τις σύγχρονες αντιλήψεις. 

Δρόμοι σημαιοστολισμένοι

Μπάντα στην παρέλαση

17η Μαΐου

Θα έλεγα ότι μετά τον εορτασμό των Χριστουγέννων είναι η 17η Μαΐου η γιορτή που γιορτάζουν με πολύ πάθος. Είναι η μέρα των παιδιών, του Συντάγματος, της ανεξαρτησίας τους, η εθνική του εορτή. 

Ο Μάιος ήταν έκπληξη για μας. Τα χιόνια έχουν προ πολλού εξαφανιστεί, μαζί τους όμως και η γαλήνια φύση. Το ξερό τοπίο πρασινίζει και τα λουλούδια κάνουν την εμφάνισή τους. Τα ξερά κλαδιά, παραδόξως πρασινίζουν και παίρνουν ζωή. Όμως αρχίζει παράλληλα μια περίοδος συννεφιών, βροχών και ανέμων. Οι θερμοκρασίες αν και πάνω από το μηδέν παραμένουν χαμηλές. 

Ενώ τον Οκτώβριο υποχρεωνόμαστε να βάλουμε στα αυτοκίνητά μας χειμερινά λάστιχα, τον Απρίλιο αντίστοιχα υποχρεωνόμαστε να τα βγάλουμε και να βάλουμε πάλι τα καλοκαιρινά. 

μέρος της παρέλασης

Η Πρωτομαγιά για τους Νορβηγούς, αν εξαιρέσεις κάποιους που συμμετείχαν σε πολιτικές συγκεντρώσεις σε πλατείες μεγάλων πόλεων, οι υπόλοιποι είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν τα εξοχικά τους (hytta) και να κάνουν τα αγαπημένα τους σπορ στη φύση, σε οικογενειακό κυρίως κύκλο. 

Παρελαύνουν ακόμα και οι παιδικοί σταθμοί με καροτσάκια...

Η 17η Μαΐου όμως γιορτάζεται με όλες τις επιταγές της παράδοσης. Είναι η ημέρα που ολοκληρώθηκε το Νορβηγικό σύνταγμα το 1814. Τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους κι έχουν την τιμητική τους με τις μεγάλες παρελάσεις (barnetoget). Κρατώντας σημαίες και φωνάζοντας "ούρααα" ή τραγουδώντας με ενθουσιασμό, παρελαύνουν μαζί με μπάντες, χωρίς βήμα και εμβατήρια στρατιωτικού τύπου. Χωρίς στρατιωτική παρουσία και εξέδρα επισήμων. Στην πόλη μας παρέλασε κι ο δήμαρχος με το μετάλλιο του δήμου κρεμασμένο στο στήθος. Η Νορβηγική σημαία στολίζει όλη την πόλη και υπαίθριοι πάγκοι προσφέρουν ψημένα λουκάνικα, αναψυκτικά κ.α. από εθελοντές που προσφέρονται έτσι για την οικονομική ενίσχυση κάποιου συλλόγου, ή κοινωφελούς σκοπού. Κάνει εντύπωση ο ενθουσιασμός που περισσεύει είτε βρέχει, είτε έχει καλό καιρό. Εντυπωσιακές είναι και οι παραδοσιακές φορεσιές (bunad) που φορούν οι γυναίκες πιο πολύ αλλά και οι άντρες σε μικρότερο βαθμό, οι οποίες συχνά είναι οικογενειακά κειμήλια που οι παλιοί αφήνουν στους νεώτερους και κατά κανόνα κοστίζουν ακριβά. Αυτές οι φορεσιές φοριούνται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως γάμοι, βαπτίσεις κοκ.
    Καθώς ο καιρός ανοίγει και οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, το καλοκαίρι γίνεται η συνέχεια της γιορτής που άρχισε το Μάιο. Για πολύ καιρό μετά, οι σημαίες μένουν μεσίστιες σε πανύψηους ιστούς στις αυλές των σπιτιών. Οι διακοπές για τους Νορβηγούς έχουν αρχίσει από το Μάιο αν όχι από τον Απρίλιο, καθώς συνηθίζουν να ταξιδεύουν σε ζεστότερα κλίματα, περισσότερες από δύο φορές το χρόνο. Η Ελλάδα έχει την τιμητική της σ' αυτό. Δύσκολα βρίσκεις Νορβηγούς που να μην έχουν επισκεφτεί την Ελλάδα. Πολλοί από αυτούς μπορεί και δέκα φορές ως τώρα!!! Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα, Κως, Ίος, Σαντορίνη, είναι ανάμεσα στους πιο συχνούς τους προορισμούς, που εγώ -αν και Έλληνας- δεν έχω επισκεφτεί ποτέ. Δεν βλέπω όμως η Ελλάδα από την πλευρά της να έχει κάνει κάτι για να ενισχύσει αυτό το τουριστικό κύμα ακόμα περισσότερο, μάλιστα από μια μερίδα τουριστών που μπορούν και θέλουν να ξοδέψουν τα χρήματά τους στη χώρα μας.