Πατρίδα και νόστος στη Νορβηγία

«...Τα συναισθηματικά στάδια πάντα τα ίδια. Γεύσεις που είχα πια ξεχάσει, μετά απο δύο, χρόνια στο Όσλο. Υπάρχει μια ακόμη αναζήτηση του ταξιδευτή, που έπεται της γαλήνης του απάνεμου λιμανιού μετά απ' τη καταιγίδα. Ενα ακόμη συναίσθημα,στάδιο. Ο νόστος. Αυτός ο άτιμος που ''πειράζει'' το μπαλάτζο και δεν το αφήνει να σταθμίσει.
Ευχαριστώ για τη διήγηση."

Θοδωρής

Αγαπητέ ανώνυμε Θοδωρή.

      Ευχαριστώ που έγραψες κι εσύ το σχόλιό σου στην ανάρτηση "Πιάσαμε πάτο… ημείς οι δυστυχείς οικονομικοί μετανάστες» και μοιράστηκες έτσι τον εαυτό σου μαζί μου. 

    Έπιασες όμως ένα θέμα που με ταλαιπωρεί τον τελευταίο καιρό. Μετά από δύο χρόνια στο Όσλο, ξαναμύρισες αυτές τις τόσο ιδιαίτερες οσμές που είναι συνυφαμένες μέσα σου με τόσες πρωτόγνωρες στιγμές που έζησες και που τώρα ξαναζωντανεύουν μπροστά σου. Μια γεύση αρκεί για να ξυπνήσει μια μνήμη που ο χρόνος έχει εξιδανικεύσει παρόλη την τραγικότητα που στην πρωτόλειά της μορφή ενείχε. 

    Τώρα χαλαρώνεις στο απάνεμο λιμάνι σου και ετοιμάζεσαι προφανώς να ανοίξεις πανιά για ανώτερες εκζητήσεις, καθώς εμείς τα ανθρώπινα πλάσματα έχουμε αυτή την κατάρα του ανικανοποίητου. Γράψε μας γι' αυτό!

      Μιλάς όμως και για ένα ακόμα στάδιο, στο οποίο όμως εγώ δεν έχω φτάσει ακόμα. Το στάδιο του ΝΟΣΤΟΥ. Αυτού του "άτιμου που πειράζει το μπαλάτζο και δεν το αφήνει να σταθμίσει". Φαίνεται καθαρά ότι ο νόστος για σένα είναι μία ακόμα κατάρα που ταλαιπωρεί "τον άνδρα τον πολύτροπον…" Τι είναι όμως ο νόστος και τι η πατρίδα; 

       Η πατρίδα που τόσο έχουμε μυθοποιήσει, ειδικά στην Ελλάδα της Χρυσής Αυγής, είναι ένας γεωγραφικός τόπος στον οποίο «έτυχε» να γεννηθούμε. Εκεί μεγαλώσαμε, είχαμε τις πρώτες μνήμες και παραστάσεις. Επηρεαστήκαμε αλλά και επηρεάσαμε αυτό το περιβάλλον κι έτσι δεθήκαμε στενά μαζί του. Συνήθως ακόμα και οι πιο ατυχείς στιγμές μας, χρωματίζονται τόσο θελκτικά μέσα από το φως της νοσταλγικής μνήμης. Εκτός από το φυσικό περιβάλλον, μας επηρέασε σίγουρα και το ανθρώπινο περιβάλλον μέσα από τα γενετικά χαρακτηριστικά του εντόπιου πληθυσμού. Όλο αυτό εμείς το λέμε πατρίδα και γινόμαστε πατριώτες όταν όλο αυτό το σύνολο απειλείται. Γιατί; Είναι βέβαιο ότι αν είχαμε γεννηθεί και μεγαλώσει κάπου αλλού, την ίδια αντιμετώπιση θα είχε από μας ο «άλλος» τόπος, που τώρα μας είναι εχθρικά ξένος. Είμαστε τόσο υποκειμενικοί!

      Είμαστε επίσης τόσο εγωκεντρικοί. Υποστηρίζουμε τη ποδοσφαιρική ομάδα, τη θρησκεία, οι παραδόσεις, το κόμμα, την παρέ ή …συμμορία, γιατί; Γιατί αυτά γνωρίσαμε, μ΄ αυτά μεγαλώσαμε κι έγιναν κομμάτι του εαυτού μας. Είναι προέκταση του «εγώ" μας πια. Δεν είναι ούτε καλύτερα, ούτε χειρότερα με μια τρίτη και πιο αντικειμενική ματιά. Ψάχνουμε δυστυχώς απεγνωσμένα ένα σύνολο στο οποίο να ανήκουμε για να επιβεβαιώσουμε μέσα σ΄ αυτό την ύπαρξή μας. Έπειτα μας πιάνει η μανία να υπερασπιστούμε αυτή τη συλλογική προέκταση του εαυτού μας με ένα τυφλό φανατισμό.

Ε λοιπόν όχι. Εγώ είμαι μια πραγματικότητα, μια προσωπικότητα, μια αξία που ανήκω στον εαυτό μου και μόνο. Γεννήθηκα σ΄αυτό τον κόσμο και χρωστάω στον εαυτό μου να φροντίσω τη βιολογική ύπαρξή μου και να αναζητήσω το από που ήρθα, ποιος είμαι και πού πάω, καθώς ταξιδεύω το πεπερασμένο μου ταξίδι πάνω σ' αυτό τον πλανήτη.  Φυσικά έχει συναισθηματική αξία για μένα η πατρίδα, αλλά όχι αντικειμενική. Αντικειμενική αξία έχει στο βαθμό που αλληλεπηρεάζομαι με αυτήν. Νιώθω καλύτερα δηλαδή με τους ανθρώπους που εκφράζονται με την ίδια γλώσσα με εμένα και διαπνέονται από αντίστοιχη νοοτροπία. Γι’ αυτό αγαπώ την πατρίδα, διότι νιώθω καλύτερα σ’ αυτή, όπως κι οι άλλοι συνάνθρωποί μου αντίστοιχα στις δικές τους πατρίδες. Νιώθω επίσης μια συγκίνηση να περπατώ στους δρόμους που μεγάλωσα. Μάλιστα αυτή είναι μια συναισθηματική αξία αλλά εντελώς υποκειμενική για μένα. Νιώθω καλύτερα στο δικό μου γεωγραφικό περίγυρο, διότι τον γνωρίζω καλά και δεν απειλούμαι από το άγνωστο. Κι αυτό όμως, αν και είναι υπαρκτό, είναι συνάμα απόλυτα υποκειμενικό. Οφείλω να φροντίζω την πατρίδα μου, στο βαθμό που η ευημερία της, μου προσφέρει ένα καλύτερο περιβάλλον διαβίωσης κι αντίστοιχα η διολίσθησή της συμπαρασύρει κι εμένα. Ναι θα την υπερασπιστώ και στον πόλεμο, εφόσον αδικείται, όχι όταν αδικεί. Θα την υπερασπιστώ πρώτον γιατί πιστεύω στη δικαιοσύνη. Θα την υπερασπιστώ φυσικά κι επειδή θα κινδυνεύουν μαζί της όλα τα αγαπημένα μου πρόσωπα συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου. 

    Στην πράξη τώρα: Εγώ στη Νορβηγία, μετά ενάμισι χρόνο στην… ξενητιά, ακόμα δεν πεθύμησα ιδιαίτερα την πατρίδα. Ίσως είμαι λίγο μοναδική περίπτωση, καθώς αν και επί 46 χρόνια (όλη μου τη ζωή δηλαδή) έζησα αδιαλείπτως στην Ελλάδα, δεν μπόρεσα να βρω ανθρώπους να δεθώ ιδιαίτερα. Αν και δεν διδάχτηκα καμμιά άλλη νοοτροπία πέραν της Ελληνικής, δεν μπόρεσα ποτέ να συμβιβαστώ με το πνεύμα του εγωκεντρισμού (εγώ να κερδίσω κι ας πάνε να πνιγούν όλοι οι άλλοι), με το πνεύμα της περιφρόνησης νόμων, αρχών και… διατάξεων, με την περιφρόνση προς την τέχνη και τη δημοκρατία, αν κι εμείς τα εισαγάγαμε στον κόσμο. Κρατώ την Ελλάδα του πνεύματος μέσα μου και νιώθω περήφανος γι’ αυτό κάθε που ακούω μια ελληνική λέξη στα Νορβηγικά, καθώς εδώ βιώνω την κοινωνική δικαιοσύνη που η Ελλάδα πρώτη εφάρμοσε, κάθε που απολαμβάνω τη δημοκρατία, τον πολιτισμό, την τέχνη (σε μικρό βαθμό εδώ) κοκ. Ελπίζω εδώ να γνωρίσω ενδιαφέροντες ανθρώπους και να δεθώ. Αν όχι το ταξίδι συνεχίζεται καθώς πολίτης του κόσμου είμαι.  Όλοι μαζί άλλωστε συνταξιδιώτες είμαστε σε ένα πλανήτη στην απέραντη βουβή μοναξιά του σύμπαντος και μέχρι να αφήσουμε τη στερνή μας πνοή. Ίσως στεριώσω κάπου που θα νιώσω κι εγώ ασφάλεια, κατανόηση, αγάπη και ψυχικό δέσιμο, προτού... αποδημήσω!

    Πάντως μέχρι τώρα, οι «ψυχροί Βόρειοι» αποδείχτηκαν για μένα φιλόξενοι, ανοιχτόκαρδοι, ανοιχτόμυαλοι, φιλικοί, εκδηλωτικοί και πολιτισμένοι κι αυτό ήταν έκπληξη για μένα.

Τυπική αγροτική κατοικία στη Νορβηγία

Ελπίζω να αξιωθώ να γυρίσω σύντομα στην Ελλάδα για διακοπές. Ανυπομονώ να δω την Ελλάδα με τη νέα μου ματιά. Θα είναι αρνητική ή θετική; Θα ανακαλύψω τα θετικά της στοιχεία που τόσα χρόνια δεν έβλεπα ή θα απογοητευτώ για μια ακόμα φορά; Ανυπομονώ να δω πώς θα αντιδράσω!