ΤΑ ΧΡΥΣΑ ΜΟΥ ΣΤΡΟΓΓΥΛΑ ΓΥΑΛΙΑ

Γράφω αυτές τις γραμμές μέσα από τα χρυσά μου, στρόγγυλα γυαλιά. Βλέπω λίγο πρεσβυωπικά καθώς μάλλον οι βαθμοί μου αυξήθηκαν από τότε που άλλαξα τους φακούς τελευταία φορά. Δεν ξέρω μάλιστα αν βλέπω τον κόσμο μυωπικά μέσα από αυτά και καθώς περπατώ στους δρόμους της παγωμένης πολιτείας μου με τις φόρμες του εργάτη, αναρωτιέμαι πόσο μυωπικά μπορεί να με βλέπουν οι άλλοι. Αγόρασα λοιπόν αυτά τα γυαλιά από τη Λάρισα πριν από πέντε περίπου χρόνια. Είναι ένας σκελετός χωρίς πλαίσιο, δηλαδή δύο στρόγγυλα τζάμια (φακοί) με δύο βραχίονες που τα στηρίζουν στα αυτιά κι ένα μεταλικό σύνδεσμο που τα συνδέει μεταξύ τους ανάμεσα από το μέτωπο και τη μύτη, ο οποίος επίσης φέρει και τα επιρρίνια. Οι βραχίονες είναι κατασκευασμένοι από κέρας βούβαλου και τα μεταλικά μέρη επιχρυσωμένα. Όταν μετά τα σαράντα μου η πρεσβυωπία με επισκέφτηκε κι εμένα, έψαχνα να βρω ένα σκελετό χωρίς πλαίσιο με στρογγυλούς φακούς. Στην αγορά της Λάρισας βρήκα χωρίς πλαίσιο αλλά όχι με στρόγγυλους φακούς, μου άρεσαν και τα πήρα κι ας ήταν οι φακοί μακρόστενοι. Το σκεπτικό μου ήταν πάντα να αγοράζω λίγα πράγματα αλλά ποιοτικά, που να τα χαίρομαι -όχι να εντυπωσιάζουν τους άλλους- και παράλληλα να κρατούν στο χρόνο. Άλλωστε εμείς οι άντρες κι εγώ προσωπικά, δεν φορούμε συνήθως κοσμήματα -εγώ δεν έχω κανένα-. Μόνο ένα ρολόι κι ένα ζευγάρι γυαλιά είναι τα κοσμήματά μου, εκτός από τα… ωραία μου μάτια (αστειεύομαι βέβαια). Στην πρώτη αναβάθμιση των φακών -καθώς προχωράει η ηλικία οι βαθμοί πρεσβυωπίας ανεβαίνουν βλέπετε- έκανα τους μακρόστενους φακούς στρόγγυλους. Ξέχασα να πω ότι είχε και κάτι χρυσές βιδούλες που όταν το πήγα για σέρβις στο κατάστημα ενός παλιού συμμαθητή, μου τις αντικατέστησε με …πλαστικές. Πήγα λοιπόν και τους ζήτητα τις χρυσές. Χωρίς να πει τίποτα το πήρε και μου έβαλε χρυσές αντί των πλαστικών. Αργότερα διαπίστωσα όμως ότι δεν ήταν οι δικές μου χρυσές καθώς το χρυσό χρώμα έφυγε κι έμεινε κάτι σαν μπρούτζος. Ήμουν τόσο απογοητευμένος από όλα όμως, ώστε δεν πήγα να πω τίποτα, τι νόημα θα είχε άλλωστε, θα αρνούταν κάθε ευθύνης κι ο παράξενος θα ήμουνα πάλι εγώ. 

Να σου λοιπόν σήμερα ο νεόπτωχος που δουλεύει στη Νορβηγία και στην καλύτερη των περιπτώσεων βάφει, αν δεν κουβαλάει σκουπίδια, δεν σκουπίζει πεζοδρόμια ή δεν κουβαλάει υλικά στις οικοδομές… με τα χρυσά του γυαλιά!!! Θα ‘ρθει εποχή που θα τρώμε με χρυσά κουτάλια μας έλεγαν… Ξέχασα να πω ότι φοράω κι ένα Ελβετικό ρολόι, ατσάλινο με χρυσές βίδες γύρω, γύρω στην κάσα του και επιχρυσωμένους δείκτες μέσα στο καντράν του. Είχε και μια χρυσή κορώνα (κουρδιστήρι) αλλά όταν χάλασε, το κατάστημα της Λάρισας που το πήγα (από εκεί και το αγόρασα), μου είπε ότι τώρα πια δεν βγαίνει χρυσό και μου έφαγαν τη χρυσή κορώνα αντί μιας ατσάλινης. Δεν είχα κουράγιο να μαλώσω κι έφυγα χωρίς να πω τίποτα.  Ναι με τέτοιο εξοπλισμό δουλεύω στις… οικοδομές. Μα τι να κάνω; Πού λεφτά να πάρω πιο φτηνά και ταπεινά γυαλιά; Πού λεφτά να πάρω πιο φτηνό και ταπεινό ρολόι; 

Όμως η αποκαθήλωση του νεόπτωχου έχει αρχίσει. Ο νεόπτωχός μας με τα χρυσά γυαλιά και το ατσάλινο/χρυσό του ρολόι, είναι ανεβασμένος σε ένα ικρίωμα στη μέση της πλατείας και ο όχλος συνωστίζεται γύρω του. Όλοι γελάνε και τον δείχνουν με το δάχτυλο. Όλοι περιμένουν τον δημόσιο εξευτελισμό του. Θέλουν να τον δουν γυμνό. Θέλουν να δουν αίμα να τρέχει κάτω από το βούρδουλα του δήμιου, γιατί όχι και τη λεπίδα της γκιλοτίνας να πέφτει στο σβέρκο του καθώς ένα καλάθι από κάτω θα μαζέψει το κεφάλι που θα κυλίσει μέσα σαν τη στρογγυλή θεά του μπάσκετ σημειώνοντας ένα ακόμα αποθεωτικό γκολ. Ο Ντρέυφους στέκεται πάνω στα σανίδια και κοιτάει σαν χαμένος. Ο εκτελεστής ξετυλίγει τον βουλωμένο κύλινδρο και διαβάζει, διαβάζει αδικήματα κι αντίστοιχες καταδίκες. Ο αποδιοπομπαίος τράγος, ακούει κι ακούει κι όλο και σκύβει και σκύβει και βαραίνει. Πρέπει να σηκώσει όλα τα ανομήματα του λαού, δικά του ή ξένα δεν έχει σημασία, «Όλοι ίδιοι είναι».

Ο κριτής στρέφεται στον κατάδικο:

-Α και είχες κι ένα Volvo…

-Μάλιστα κύριε, μετά από δεκαπέντε χρόνια δουλειάς κι αφού ξεκίνησα από ένα σωρό μεταχειρισμένα σαράβαλα -τα πρώτα χρόνια πήγαινα με τα πόδια- σκαλί, σκαλί πήγα σε καινούργιο Hyundai, σε μικρό Volvo, σε πιο μεγάλο Volvo με δόσεις, αλλά κατάφερα μετά από τρία χρόνια να το ξεχρεώσω…

-Σκασμός αναιδή! Το Volvo  σου αφαιρείται!

Πραγματικά το Volvo μου σαπίζει στην πίσω αυλή του σπιτιού. Αφότου ενεγγράφην ως εργαζόμενος Νορβηγίας με τον αντίστοιχο αριθμό ταυτότητας, δεν μπορώ να κυκλοφορώ με Ελληνικές πινακίδες. Για να βάλω Νορβηγικές απαιτείται ένα ποσό υπέρδιπλάσιο της τιμής που θα έπιανε σήμερα μεταχειρισμένο στην Ελλάδα. Πού να τα βρω; Πήρα λοιπόν ένα σαράβαλο υπερεικοσαετίας γύρω στα 900€ (πάει καλά όμως προς το παρών) και κυκλοφορώ μ’ αυτό. Τι θα το κάνω το άλλο; Δεν ξέρω! Γι’ αυτό μη φέρνετε αυτοκίνητα στη Νορβηγία. 

Ένα, ένα τα ρούχα του κατάδικου νεόπτωχου πέφτουν κι ο κόσμος γελάει με τη γύμνια του που διακρίνεται πια καθαρά. Τα δάχτυλα είναι υψωμένα και δείχνουν. Η ιδιόκτητη μονοκατοικία (με στεγαστικό δάνειο) πάει, ξέχνα την, η τράπεζα… Το αυτοκίνητο σαπίζει. Έχω και κάτι ρούχα lacoste όλα υπερδεκετίας, είπαμε λίγα και καλά, που να τολμήσεις να τα φορέσεις, πρέπει να διαθέσεις κεφάλαια από το φαΐ να πάρεις άλλα πιο ταπεινά, της τάξης σου, να μην προκαλείς. Άλλωστε πού να τα φορέσεις, στην οικοδομή; Ή μήπως στις βραδινές εξόδους που είναι πια απαγορευμένες, άλλωστε μετά τη δουλειά ποιος έχει κουράγιο για τέτοια. 

Αυτά σκεφτόμουν χθες καθώς έβαφα ένα ταβάνι. Βλέπετε στη δουλειά μου έχω το πλεονέκτημα που δεν το έχουν πολλοί, να δουλεύω ήσυχος υπό τους ήχους της μουσικής μου στα αυτιά μου, ώστε να μπορώ ελεύθερος να σκέφτομαι ή να πλάθω ιστορίες και να πετάω μακριά σε δικούς μου κόσμους. Μ’ αυτό το ταβάνι μου πιάστηκε ο σβέρκος. Μου πήρε τρεις μέρες να βάφω με το κεφάλι προς τα πάνω. Στο τέλος άρχισα να ζαλίζομαι. Μέσα από τα θολωμένα γυαλιά μου σκεφτόμουν και παρακολουθούσα το ρολλό στο τέλος του κονταριού να βάφει ένα περίεργο ταβάνι, όταν ΣΤΑΚ, μια μεγάλη σταγόνα άσπρη μπογιά όρμησε από ψηλά πάνω στον ένα φακό κι απλώθηκε με μιας. Ευτυχώς δηλαδή, διότι μια άλλη φορά είχε σημαδέψει και πετύχει να μπει μέσα στο…μάτι. Έβγαλα τα άμοιρα τα γυαλιά μου, τι τραβούν κι αυτά, και τα κοιτούσα, πασαλειμμένα μετά το πιτσίλισμα της γαλακτερής σταγόνας. Τι δουλειά έχουν ένα ζευγάρι χρυσά γυαλιά με κέρας βούβαλου στα μάτια ενός μπογιατζή με φόρμες εργασίας; Πήρα λοιπόν ένα ζευγάρι φτηνά γυαλιά διαβάσματος από το σούπερ μάρκετ για 2 βαθμούς πρεσβυωπίας για τα κοντινά πλάνα της… καλλιτεχνικής δουλειάς μου και προτιμώ γενικά να δουλεύω χωρίς γυαλιά. Άλλωστε τι θέλεις να τα βλέπεις όλα καθαρά, καλύτερα να αγνοείς μερικές λεπτομέρειες… Ένα, ένα τα ρούχα του κατάδικου πέφτουν στο σανίδι, ο όχλος αλαλάζει. Τώρα κοιτάζω το ρολόι και το σκέφτομαι. Το χρειάζομαι άραγε; Μπορώ να βγάζω το κινητό/mp3player  από την τσέπη -αν δεν έχω λερωμένα χέρια- και να βλέπω την ώρα. Λέω άμα τελειώσει η μπαταρία να μη την ανανεώσω…

Φτωχέ νεόπτωχε πρέπει να πληρώσεις όλο το τίμημα και να το πιείς το πικρό ποτήριο μέχρι το τέλος. Πρέπει να βγάλεις από πάνω σου ό,τι σε συνδέει με το παρελθόν, πρέπει να ξαναγεννηθείς γυμνός μέσα από τις στάχτες σου. Πρέπει να καθαριστείς από κάθε ίχνος της παλιάς σου ζύμης. Είσαι αμαρτωλός, φορτωμένος με τις αμαρτίες όλου του έθνους σου. Είσαι όμως ο εκλεκτός που αν έχεις το κουράγιο, θα περάσεις μέσα από το θάνατο στη ζωή που ξημερώνει!

Καθώς ο δεύτερός μου Νοέμβριος τελειώνει στη Νορβηγία

Εδώ Νορβηγία.

Δεν μοιάζει με χιόνι; Δεν είναι παρά μόνο πάχνη.

     Από την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου έχουμε μπει στην κατάψυξη. Ο καιρός είναι πολύ καλός αλλά η θερμοκρασία κυμαίνεται σταθερά από μηδέν έως μείον 8. Θερμοκρασίες πολύ καλές, αν σκεφτεί κανείς ότι το Δεκέμβριο το μείον δέκα θα είναι η καλύτερη θερμοκρασία! Τις τελευταίες μέρες δεν έχει χιονίσει καθόλου, αλλά οι στέγες είναι όλες άσπρες από την πάχνη κάτω από τον λαμπερό ήλιο, όλη τη διάρκεια της ημέρας. Τώρα πια από τις 4.00μμ αρχίζει να σκοτεινιάζει. Για να χρησιμοποιήσεις το αυτοκίνητό σου πρέπει να «σκάβεις» τον πάγο του παρμπριζ με το ειδικό ξέστρο, εκτός κι αν διαθέτεις κλειστό γκαράζ. 

      Ευτυχώς αυτές τις μέρες βάφω. Φυσικά βάφω εσωτερικούς χώρους διότι έξω τα χρώματα μετατρέπονται σε παγωτό μέσα στο πλαστικό κουτί τους…

  

   Από εδώ και πέρα είναι σκληρό να δουλεύεις έξω. Όπου υπάρχει νερό μετατρέπεται σε πάγο που σημαίνει… τσουλήθρα. Τα χέρια παγώνουν και πονούν σαν να σε διατρυπούν βελόνες, ειδικά αν πιάνεις (ακόμα και με γάντια) παγωμένα αντικείμενα. Η μύτη και τα αυτιά παγώνουν, γι’ αυτό είναι απαραίτητος ο σκούφος ειδικά για τα αυτιά. Η αναπνοή γίνετια δύσκολη καθώς η μύτη δεν επιτρέπει τον πολύ παγωμένο αέρα να μπει μέσα, αν πρώτα δεν ζεσταθεί επαρκώς. Η δική μου μύτη έχει την τάση να τρέχει νερό σε τέτοια περιβάλλοντα κι έτσι σταμάτησα να τη σκουπίζω διότι αλλιώς δεν θα έκανα άλλη δουλειά. 

αρχίζω λοιπόν ελέω δουλειάς να γίνομαι λιγότερο πολιτισμένος!!! Συχνά δε, το νερό της μύτης παγώνει στα …μουστάκια μου!

Παρότι ο ήλιος λάμπει, η πάχνη δεν λιώνει.
Πρόχειρη φωτό από το παράθυρό μου. 

      Οι Νορβηγοί αυτό τον καιρό δεν έχουν τις Ελληνικές σκοτούρες. Είναι απασχολημένοι με τα Χριστούγεννα που έρχονται. Χθες επισκέφτηκα ένα Χριστουγεννιάτικο μπαζάρ σε μια τοπική Εκκλησία που μαζεύει χρήματα για να χρηματοδοτήσει το ιεραποστολικό της έργο. Οι γυναίκες είχαν φτιάξει χριστουγεννιάτικα γλυκίσματα και πλεκτά. Στους επισκέπτες προσφέρονταν εκτός από καφέ και γλυκίσματα και μια τοπική σούπα που λέγεται Λαπσκάους (επί πληρωμή βέβαια). Τα εμπορικά κέντρα είναι γεμάτα από κόσμο καθώς με τις προσφορές τους προσπαθούν να τραβήξουν τους πελάτες. Στην κεντρική πλατεία έχει στηθεί ήδη το Χριστουγεννιάτικό δέντρο, αν και τα σπίτια ακόμα δεν έχουν στολιστεί για τα Χριστούγεννα, αυτό αργεί λίγο. Ακόμα δεν έχουμε αρκετό χιόνι, αλλά όλοι ετοιμάζουν τα σκι τους. Τα παιδιά στα σχολεία ετοιμάζονται για το Χριστουγεννιάτικο χορό που απαιτεί επίσημο ντύσιμο. Έτσι τα κοριτσόπουλα θα πάνε ντυμένα με τουαλέτες και τα αγόρια με κοστούμια, σε αντίθεση με το καθημερινό ντύσιμο που είναι εντελώς… χύμα!

Άλλος κόσμος!

Μια... αγωνιστική καθημερινότητα στη Νορβηγία

 Παίρνω λοιπόν αμπάριζα από την τελευταία λέξη της προηγούμενης ανάρτησης, «αγωνίζομαι!» 

Αγωνίζομαι να ζήσω μια οικογένεια, καθώς το θέμα της επιβίωσης είναι πρωταρχικό. Το πρωτοαντιμετώπισα στα 23 μου κι είχα ξεχάσει πώς είναι… 

Αγωνίζομαι να επιβιώσω σε νέες συνθήκες που δεν είχα συνηθίσει.

Αγωνίζομαι να επαναπροσδιορίσω το νόημα της ύπαρξής μου. Τι θέλω από τη ζωή μου. Τι θέλω να κάνω με τις 3 δεκαετίες που λογικά μου απομένουν (απ’ αυτές η τελευταία ως συνταξιούχος)… Αγωνίζομαι να κοιτάξω τον εαυτό μου κατάματα και να τον ρωτήσω τι θέλει και γιατί το θέλει. ξαναγίνομαι παιδί που θέλω να χτίσω τη ζωή μου από την αρχή. Δεν έχω τις ίδιες δυνάμεις, αλλά η προσπάθεια μόνο με ξανανιώνει και μου δίνει πίσω λίγο από το χαμένο μου πάθος. 

Προσπαθώ λοιπόν να μάθω τη γλώσσα σε ανώτερο επίπεδο. Ήδη γράφτηκα σε μαθήματα που θα με προετοιμάσουν για το ανώτερο πτυχίο πιστοποίησης γνώσης της Νορβηγικής Bergentesten. 

Παράλληλα ετοίμασα ένα εργαστήριο μοντελισμού σε ένα υπόγειο γκαράζ-αποθήκη που μου παραχωρήθηκε. Γυρνώ και βγάζω φωτογραφίες από χαρακτηριστικές εικόνες της εδώ καθημερινής ζωής, τα οποία φιλοδοξώ να μετατρέψω σε μικρούς ζωντανούς κόσμους στις μακέτες ή τα διοράματά μου.   

Αυτή την εβδομάδα δούλεψα σε σκαλωσιά οικοδομής και θυμήθηκα το «…όσοι είναι παλικάρια, τη ζωή την περνούν στις σκαλωσιές…» Δεν νιώθω παλικάρι, αλλά μεταμφιεσμένος μάστορας… Το πρωινό κρύο παγώνει τα δάχτυλα και το πρόσωπο, ειδικά αν φυσάει και βρίσκεσαι σε ύψος, απ’ όπου βλέπεις την πάχνη στα κεραμίδια. Σε λίγο που θα έρθει το χιόνι και θα παγώσουν όλα μέχρι το Μάρτη, το τωρινό κρύο θα μοιάζει παιχνιδάκι… Μετέφερα επίσης σκουπίδια, σκούπισα πεζοδρόμια, έβαψα βρώμικα υπόγεια… Η ώρα δεν περνάει και νομίζω συνεχώς ότι το ρολόι μου σταμάτησε. Φυσικά δεν μπορώ να υποστηρίξω ότι αγαπάω τη δουλειά μου, αν και την κάνω όσο καλύτερα μπορώ. Για μένα είναι καινούργια εμπειρία να κάνω μια δουλειά που δεν αγαπώ. Συχνά δυσανασχετώ, αλλά δεν ξεχνάω ότι για μερικούς είμαι προνομιούχος που έχω σταθερή και πλήρους ωραρίου δουλειά. Μάλλον ζω όλη την εβδομάδα περιμένοντας το σαββατοκύριακο το οποίο είναι δικό μου! Σαββατοκύριακο λοιπόν και σας γράφω χωρίς γραμματόσημο! Άλλωστε και τα Χριστούγεννα δεν είναι μακριά...

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗ ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Οι Νορβηγοί αγαπούν τα λουλούδια

      Η διήγησή μου κόλλησε κάπου στη 17η Μαΐου. Δυστυχώς για το μετέπειτα διάστημα, δεν έχω να παρουσιάσω κάτι συναρπαστικό. Κι είναι γνωστό ότι αν δεν τρέξει αίμα στην αρένα κανείς δεν εντυπωσιάζεται. Σε πείσμα όμως των συγγραφικών κανόνων θα συνεχίσω λίγο ακόμα.

     Ο Μάιος ως ο μήνας των αργιών (Πρωτομαγιά, 17η Μαΐου, Πεντηκοστή και Ανάληψη) ήταν για μένα και ο μήνας που έκλεισα ένα χρόνο εδώ. Δεν το πίστευα, μέσα μου το γιόρτασα περισσότερο από όλα τα άλλα. Ο Μάιος ήταν επίσης για μας ο μήνας της άνοιξης. Γύρω μας είχαμε μια ξερή πεθαμένη φύση που σάπισε κάτω από το βάρος του χιονιού επί σχεδόν πέντε μήνες! Έκπληκτοι όμως παρατηρούσαμε τα ξερά κλαδιά να βγάζουν ξανά φύλλα κι έπειτα λουλούδια. Τα πάντα άνθιζαν σταδιακά και η γη ντύθηκε με ένα πυκνο στρώμα πράσινου. Οι Νορβηγοί αγαπούν τα λουλούδια, στολίζουν τα σπίτια τους με αυτά, ιδιαίτερα με ορχιδέες. Συνηθίζουν επίσης να χαρίζουν λουλούδια, σε λίγο μεγαλύτερο βαθμό από ότι στην Ελλάδα.

θεατρικό σε αξιοποιημένη παλιά φάρμα

     Ο Ιούνιος ήταν ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού που στη συνείδησή μας δεν είναι τίποτα άλλο από διακοπές και μπάνια στη θάλασσα. Όμως αυτός ο Ιούνιος ήταν αρκετά συννεφιασμένος και βροχερός. Γκρινιάζαμε για τον καιρό γιατί μας είχε κουράσει ο πολύμηνος παγωμένος χειμώνας και λαχταρούσαμε Ελληνικό καλοκαίρι!

αποθήκη της παλιάς φάρμας
που λειτουργεί σαν ζωντανό λαογραφικό μουσείο

     Το καλοκαίρι όμως μπήκε τον Ιούλιο! Μετά από μια εβδομάδα δουλειάς πήρα την… άδειά μου που λαχταρούσα ανυπόμονα. Ήταν η πρώτη πραγματική άδεια σ’ ολόκληρη τη ζωή μου! Μετά τις σπουδές μου είχα δουλέψει πολλά χρόνια ως καθηγητής μουσικής σε ωδεία, αλλά το καθεστώς ήταν να δουλεύουμε εννιά μήνες και τους υπόλοιπους τρεις να… απολυόμαστε. Οπότε δεν δούλευα αλλά δεν το έλεγες και καλοκαιρινές διακοπές! Μας έδινε ο ΟΑΕΔ ένα επίδομα ανεργίας αλλά εκτός του μικρού ποσού, το παίρναμε κατά τον… Οκτώβριο! Η συνήθης εικόνα της Ελληνικής κακοδαιμονίας... Αργότερα έγινα… επιχειρηματίας(!) τρομάρα μου, οπότε έτρεχα κάθε μέρα κι όλη τη μέρα χωρίς δικαίωμα διακοπών, για να βγάλω τα έξοδα. Οι υπάλληλοι που κατά καιρούς είχα, μπορούσαν να παίρνουν ρεπό, άδεια κοκ, εγώ όμως όχι! Έτσι αυτό το καλοκαίρι ένιωσα… βασιλιάς! Μόνο που… το επίδομα άδειας (feriepenger), ήταν πολύ μικρό διότι υπολογίζεται επί των ημερομισθίων του προηγούμενου χρόνου, κι εγώ τον προηγούμενο χρόνο είχα δουλέψει μόνο τέσσερις μήνες! Οπότε ούτε λόγος για ταξίδια και τέτοια… Ευτυχώς το σπίτι που νοικιάζαμε ήταν σε μια καταπράσινη πλαγιά λίγο πιο κάτω από ένα μικρό δάσος και νιώθαμε σαν στο εξοχικό μας, που ποτέ στη ζωή μας δεν αποκτήσαμε. Ελπίζω τουλάχιστον του χρόνου να καταφέρω να ταξιδέψω στην Ελλάδα για διακοπές. Σχεδόν όλοι οι Νορβηγοί που γνώρισα μου αφηγούνται τις εμπειρίες τους από την Κρήτη κατά κύριο λόγο, ενώ εγώ δεν έχω πατήσει το πόδι μου σε κανένα σχεδόν Ελληνικό νησί. Τον Ιούλιο λοιπόν και με το που ξεκίνησε η άδεια, μπήκε και το καλοκαίρι, συπαραστεκόμενο στην ανέχεια των διακοπών μου. Ο καιρός ήταν φοβερός, η θερμοκρασία ιδανική (λίγο πάνω από 20 βαθμούς) και ο ήλιος έλαμπε στον πεντακάθαρο ουρανό. Κάναμε μερικές επιδρομές στα κοντινά ποτάμια, τις λίμνες και τα δάση και αποζημιωθήκαμε αρκούντως. Ξημέρωνε κατά τις 3.00-4.00 μετά τα μεσάνυχτα και σκοτείνιαζε (όχι εντελώς) κατά τις 1.00-2.00 μετά τα μεσάνυχτα επίσης.

     Τον Αύγουστο όμως ξαναξεκινά η ζωή στη Νορβηγία να ζωηρεύει.  Τα σχολεία αρχίζουν γύρω στο δεκαπενταύγουστο. Μαζί με τα σχολεία όπως είναι φυσικό, παίρνει μπρος και η υπόλοιπη οικονομοεπαγγελματική ζωή της χώρας. Έπρεπε να δουλεύω έξω (κυρίως έβαφα) και ο ήλιος με κατέκαψε, πήρα…χρώμα! Ποτέ δεν άντεχα την πολλή ζέστη στην Ελλάδα, η οποία με κυνήγησε μέχρι και τη… Νορβηγία!

     Τώρα, δύο μήνες μετά το καλοκαίρι, η ζωή απλώς τραβά την ανηφόρα. Συνεχίζω να δουλεύω ως βοηθητικός υπάλληλος σε οικοδομές ή στις εργασίες που απαιτεί η διαχείρηση των διαμερισμάτων που ανήκουν στην εταιρία μας και αγωνίζομαι να μάθω σωστά και επαρκώς τη γλώσσα. Το εισόδημα αρκεί για την καθημερινή μας επιβίωση αλλά τίποτα παραπάνω. Ευτυχώς εδώ δεν πληρώνουμε για την εκπαίδευση των παιδιών όπως πληρώναμε στη δωρεάν εκπαίδευση στην Ελλάδα ή για νοσοκομεία σε ώρα ανάγκης. Προχωρώ με αισιοδοξία, παρότι με τρόμο περιμένω το σκληρό χειμώνα που έρχεται σε μερικές εβδομάδες. 

     Το φθινόπωρο οδεύει προς το τέλος του. Αγωνίζομαι!

Φθινοπωρινή κατάθλιψη

φθινόπωρο στη Νορβηγία

     Σήμερα με επισκέφτηκε πάλι η φθινοπωρινή κατάθλιψη. Είχε το πρόσωπο μιας ακατάσχετης επιθυμίας για γεύση αισθημάτων κι εμπειριών, που μου έκοβε την ανάσα. Μια δυσανεξία στην πεζή καθημερινότητα και μια μανία για τρέλες, για δόσεις αδρεναλίνης. Κατάπια το πνίξιμο με βαθειές εισπνοές για οξυγόνωση. Η πιο προσιτή μου τρέλα που θα μπορούσα να κάνω, ήταν το ...γράψιμο, αλλά δεν μου έρχονταν τίποτα μέσα στον πανικό του πνιξίματος, άλλωστε ήταν ώρα εργασίας. Έρχεται λοιπόν η φίλη μου Μέλανα Χολή (κατά Ιπποκράτην), σαν απρόσμενος επισκέπτης το φθινόπωρο και θρονιάζεται μέχρι να μπει η άνοιξη, η εποχή της ελπίδας.

     Την πρώτη φορά, πριν από δέκα περίπου χρόνια, με επισκέφτηκε με το προσωπείο της σωματικής εξάντλησης. Όλες οι εξετάσεις ήταν φυσιολογικές οπότε ο παθολόγος απεφάνθη ότι μάλλον είναι κατάθλιψη. Τότε ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι μου. Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ, ότι εγώ μπορεί να είχα τέτοιο πράγμα, το οποίο είναι μόνο για παρανοϊκούς και …νοσηρούς τύπους. Σιγά, σιγά όμως το αποδέχτηκα, τι άλλο να έκανα άλλωστε. Ο ψυχίατρος που αναφέρονταν στο βιβλιάριο υγείας μου, απλώς με άκουσε να του απαριθμώ τα συμπτώματα και χωρίς απάντηση, μου έγραψε αντικαταθλιπτικά. Στην αρχή δεν τα πήρα, διότι αποφεύγω τα φάρμακα, φοβόμουν τυχόν εξάρτηση, αλλά και διότι ένιωθα ένα δέος μπροστά στη λέξη α ν τ ι κ α τ α θ λ ι π τ ι κ ά! Τελικά ενέδωσα διότι η εξάντλησή μου ήταν αφόρητη, εκτός που η ιδέα ότι έχω κατάθλιψη μου προκαλούσε… κατάθλιψη! Μου είπαν ότι είναι νόσος που  οφείλεται στην έλλειψη σεροτονίνης στον εγκέφαλο και θεραπεύεται. Σε τι οφείλεται τώρα η έλειψή της… δεν έχει καταλήξει ακόμα η επιστήμη! Εγώ πάντως μετά από τόσα χρόνια απλώς επιζώ παρέα με το πρόβλημα, θεραπεία δεν βλέπω. Πέρυσι, σταμάτησα τα χάπια για έξι μήνες, αλλά η κατάσταση ήταν αφόρητη και τα ξανάρχισα. Στην Ελλάδα το δημόσιο σύστημα υγείας είναι αδιάφορο, πρέπει να το ψάξεις μόνος στα ιδιωτικά ιατρεία, αφού περιπλανηθείς από τον ένα στον άλλο και ξοδέψεις περιουσίες. Στην Νορβηγία απλώς ο οικογενειακός γιατρός μου είπε ότι δεν χρειάζομαι ειδικό γιατρό, μπορεί ο ίδιος να μου γράφει τα… αντικαταθλιπτικά. Στην επιμονή μου, έκανε αίτημα, το οποίο απορρίφτηκε από το αρμόδιο συμβούλιο. Οπότε δεν υπάρχει ελπίδα για αντιμετώπιση , έπειτα μάλιστα από ένα ξερριζωμό, ο οποίος απομύζησε και την τελευταία σταγόνα ψυχικής δύναμης που διέθετα για να μη καταρρεύσω.

Φθινοπωρινή θέα από το παράθυρο

     Είναι αλήθεια ότι η Νορβηγία είναι μια πολύ όμορφη χώρα, αλλά η ζωή εδώ είναι πολύ ήσυχη. Κάτι που στην αρχή εκτίμησα πολύ, όμως σιγά, σιγά άρχισαν να μου λείπουν οι εντάσεις… Χρειάζεται η ζωή μας και το αλατοπίπερο όσο κι αν καίει στη γλώσσα. Φυσικά στην εδώ μαγειρική απουσιάζουν κατά κανόνα τα μπαχαρικά και οι έντονες γεύσεις. Κάποια στιγμή φτάνεις να σου λείπει το καυσαέριο, σαν τον αλησμόνητο Θανάση Βέγγο, που του έλειπε στην επαρχία το καυσαέριο της πρωτεύουσας και κατέφευγε σε καθημερινές θεραπείες εισπνοής από τις εξατμήσεις των αυτοκινήτων. Οι άνθρωποι εδώ, είναι ήσυχοι χωρίς πολλές εξάρσεις. Η καθημερινότητα κυλάει μεταξύ δουλειάς και σπιτιού, χωρίς πολλές εξόδους και έντονη διασκέδαση. Το ντύσιμο και η γενική εμφάνιση των γυναικών είναι όσο λιγότερο θηλυκά γίνεται. Ερωτικές εκδηλώσεις θα δεις μόνο από εφήβους, τουλάχιστον δημοσίως… Μια ζωή δηλαδή αρκούντως ανιαρή για τους ζωηρούς Έλληνες! Παράλληλα όμως λείπουν, οι ύβρεις, οι συχνοί διαπληκτισμοί, τα εγκλήματα και όλες αυτές οι εκδηλώσεις των έντονων παθών. Εμείς οι Έλληνες καμαρώνουμε για το …κέφι μας, για το μεσογειακό πάθος με το οποίο ζούμε έντονα τη ζωή μας. Αυτό όμως πάει πακέτο και με τα αρνητικά χαρακτηριστικά που μόλις ανέφερα. Τι να διαλέξει κανείς; Τα θέλουμε και τα δυο παρέα, αλλά μάλλον …δεν γίνεται!

Σκοτεινό παράθυρο

     Κάθομαι λοιπόν και περιμένω την επίσκεψη του φαντάσματος, σε ένα σκηνικό που θυμίζει τη «σονάτα του σεληνόφωτος». Όταν η μέρα βουλιάζει και πνίγεται λίγο μετά το μεσημέρι, συναισθήματα απελπισίας με τυλίγουν. Έξοδοι και ειδικές εμπειρίες αποκλείονται για οικονομικούς λόγους, αλλά και ελλείψει κοινωνικού περίγυρου. Μόνη διέξοδος ο ύπνος. Ο αιώνιος ύπνος της κάθαρσης, ο άλλος κόσμος που κατοικείται μόνο από avatar. Ταξίδια, ταξίδια σε μακρινούς κόσμους μέσα από όνειρα, από βιβλία ή ταινίες. Ταξίδια μακριά από την πραγματικότητα της γήινης καθημερινότητας. Ταξίδια σε κόσμους που ο παράλυτος παίρνει τα φτερά του αετού και πετά ψηλά, πάνω από τις πολιτείες. Που ο τυφλός λούζεται στα ουράνια τόξα. Που ένα απλωμένο χέρι φέρνει δάκρια. Που μια ματιά στο διψασμένο γίνεται ελπίδα για να συνεχίσει να ζει...

Βροχή και σκοτάδι
πνίγονται μέσα στο σύννεφο.
Θα κοιμηθώ πάλι απόψε
μπρος στο θλιβερό μου παράθυρο
ακουμπισμένος στο βουλιαγμένο περβάζι
προσμένοντας την αυγή.

Οι δρόμοι είναι έρημοι
κι ο ορίζοντας νυσταγμένος
μια φωνή να μου λεγε ξύπνα δεν βρέθηκε
κι απόμεινα κοιμισμένος
στο νυσταγμένο μου όνειρο
 -τι κι αν ξημέρωσε-
προσμένοντας την αυγή.

Πατρίδα και νόστος στη Νορβηγία

«...Τα συναισθηματικά στάδια πάντα τα ίδια. Γεύσεις που είχα πια ξεχάσει, μετά απο δύο, χρόνια στο Όσλο. Υπάρχει μια ακόμη αναζήτηση του ταξιδευτή, που έπεται της γαλήνης του απάνεμου λιμανιού μετά απ' τη καταιγίδα. Ενα ακόμη συναίσθημα,στάδιο. Ο νόστος. Αυτός ο άτιμος που ''πειράζει'' το μπαλάτζο και δεν το αφήνει να σταθμίσει.
Ευχαριστώ για τη διήγηση."

Θοδωρής

Αγαπητέ ανώνυμε Θοδωρή.

      Ευχαριστώ που έγραψες κι εσύ το σχόλιό σου στην ανάρτηση "Πιάσαμε πάτο… ημείς οι δυστυχείς οικονομικοί μετανάστες» και μοιράστηκες έτσι τον εαυτό σου μαζί μου. 

    Έπιασες όμως ένα θέμα που με ταλαιπωρεί τον τελευταίο καιρό. Μετά από δύο χρόνια στο Όσλο, ξαναμύρισες αυτές τις τόσο ιδιαίτερες οσμές που είναι συνυφαμένες μέσα σου με τόσες πρωτόγνωρες στιγμές που έζησες και που τώρα ξαναζωντανεύουν μπροστά σου. Μια γεύση αρκεί για να ξυπνήσει μια μνήμη που ο χρόνος έχει εξιδανικεύσει παρόλη την τραγικότητα που στην πρωτόλειά της μορφή ενείχε. 

    Τώρα χαλαρώνεις στο απάνεμο λιμάνι σου και ετοιμάζεσαι προφανώς να ανοίξεις πανιά για ανώτερες εκζητήσεις, καθώς εμείς τα ανθρώπινα πλάσματα έχουμε αυτή την κατάρα του ανικανοποίητου. Γράψε μας γι' αυτό!

      Μιλάς όμως και για ένα ακόμα στάδιο, στο οποίο όμως εγώ δεν έχω φτάσει ακόμα. Το στάδιο του ΝΟΣΤΟΥ. Αυτού του "άτιμου που πειράζει το μπαλάτζο και δεν το αφήνει να σταθμίσει". Φαίνεται καθαρά ότι ο νόστος για σένα είναι μία ακόμα κατάρα που ταλαιπωρεί "τον άνδρα τον πολύτροπον…" Τι είναι όμως ο νόστος και τι η πατρίδα; 

       Η πατρίδα που τόσο έχουμε μυθοποιήσει, ειδικά στην Ελλάδα της Χρυσής Αυγής, είναι ένας γεωγραφικός τόπος στον οποίο «έτυχε» να γεννηθούμε. Εκεί μεγαλώσαμε, είχαμε τις πρώτες μνήμες και παραστάσεις. Επηρεαστήκαμε αλλά και επηρεάσαμε αυτό το περιβάλλον κι έτσι δεθήκαμε στενά μαζί του. Συνήθως ακόμα και οι πιο ατυχείς στιγμές μας, χρωματίζονται τόσο θελκτικά μέσα από το φως της νοσταλγικής μνήμης. Εκτός από το φυσικό περιβάλλον, μας επηρέασε σίγουρα και το ανθρώπινο περιβάλλον μέσα από τα γενετικά χαρακτηριστικά του εντόπιου πληθυσμού. Όλο αυτό εμείς το λέμε πατρίδα και γινόμαστε πατριώτες όταν όλο αυτό το σύνολο απειλείται. Γιατί; Είναι βέβαιο ότι αν είχαμε γεννηθεί και μεγαλώσει κάπου αλλού, την ίδια αντιμετώπιση θα είχε από μας ο «άλλος» τόπος, που τώρα μας είναι εχθρικά ξένος. Είμαστε τόσο υποκειμενικοί!

      Είμαστε επίσης τόσο εγωκεντρικοί. Υποστηρίζουμε τη ποδοσφαιρική ομάδα, τη θρησκεία, οι παραδόσεις, το κόμμα, την παρέ ή …συμμορία, γιατί; Γιατί αυτά γνωρίσαμε, μ΄ αυτά μεγαλώσαμε κι έγιναν κομμάτι του εαυτού μας. Είναι προέκταση του «εγώ" μας πια. Δεν είναι ούτε καλύτερα, ούτε χειρότερα με μια τρίτη και πιο αντικειμενική ματιά. Ψάχνουμε δυστυχώς απεγνωσμένα ένα σύνολο στο οποίο να ανήκουμε για να επιβεβαιώσουμε μέσα σ΄ αυτό την ύπαρξή μας. Έπειτα μας πιάνει η μανία να υπερασπιστούμε αυτή τη συλλογική προέκταση του εαυτού μας με ένα τυφλό φανατισμό.

Ε λοιπόν όχι. Εγώ είμαι μια πραγματικότητα, μια προσωπικότητα, μια αξία που ανήκω στον εαυτό μου και μόνο. Γεννήθηκα σ΄αυτό τον κόσμο και χρωστάω στον εαυτό μου να φροντίσω τη βιολογική ύπαρξή μου και να αναζητήσω το από που ήρθα, ποιος είμαι και πού πάω, καθώς ταξιδεύω το πεπερασμένο μου ταξίδι πάνω σ' αυτό τον πλανήτη.  Φυσικά έχει συναισθηματική αξία για μένα η πατρίδα, αλλά όχι αντικειμενική. Αντικειμενική αξία έχει στο βαθμό που αλληλεπηρεάζομαι με αυτήν. Νιώθω καλύτερα δηλαδή με τους ανθρώπους που εκφράζονται με την ίδια γλώσσα με εμένα και διαπνέονται από αντίστοιχη νοοτροπία. Γι’ αυτό αγαπώ την πατρίδα, διότι νιώθω καλύτερα σ’ αυτή, όπως κι οι άλλοι συνάνθρωποί μου αντίστοιχα στις δικές τους πατρίδες. Νιώθω επίσης μια συγκίνηση να περπατώ στους δρόμους που μεγάλωσα. Μάλιστα αυτή είναι μια συναισθηματική αξία αλλά εντελώς υποκειμενική για μένα. Νιώθω καλύτερα στο δικό μου γεωγραφικό περίγυρο, διότι τον γνωρίζω καλά και δεν απειλούμαι από το άγνωστο. Κι αυτό όμως, αν και είναι υπαρκτό, είναι συνάμα απόλυτα υποκειμενικό. Οφείλω να φροντίζω την πατρίδα μου, στο βαθμό που η ευημερία της, μου προσφέρει ένα καλύτερο περιβάλλον διαβίωσης κι αντίστοιχα η διολίσθησή της συμπαρασύρει κι εμένα. Ναι θα την υπερασπιστώ και στον πόλεμο, εφόσον αδικείται, όχι όταν αδικεί. Θα την υπερασπιστώ πρώτον γιατί πιστεύω στη δικαιοσύνη. Θα την υπερασπιστώ φυσικά κι επειδή θα κινδυνεύουν μαζί της όλα τα αγαπημένα μου πρόσωπα συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου. 

    Στην πράξη τώρα: Εγώ στη Νορβηγία, μετά ενάμισι χρόνο στην… ξενητιά, ακόμα δεν πεθύμησα ιδιαίτερα την πατρίδα. Ίσως είμαι λίγο μοναδική περίπτωση, καθώς αν και επί 46 χρόνια (όλη μου τη ζωή δηλαδή) έζησα αδιαλείπτως στην Ελλάδα, δεν μπόρεσα να βρω ανθρώπους να δεθώ ιδιαίτερα. Αν και δεν διδάχτηκα καμμιά άλλη νοοτροπία πέραν της Ελληνικής, δεν μπόρεσα ποτέ να συμβιβαστώ με το πνεύμα του εγωκεντρισμού (εγώ να κερδίσω κι ας πάνε να πνιγούν όλοι οι άλλοι), με το πνεύμα της περιφρόνησης νόμων, αρχών και… διατάξεων, με την περιφρόνση προς την τέχνη και τη δημοκρατία, αν κι εμείς τα εισαγάγαμε στον κόσμο. Κρατώ την Ελλάδα του πνεύματος μέσα μου και νιώθω περήφανος γι’ αυτό κάθε που ακούω μια ελληνική λέξη στα Νορβηγικά, καθώς εδώ βιώνω την κοινωνική δικαιοσύνη που η Ελλάδα πρώτη εφάρμοσε, κάθε που απολαμβάνω τη δημοκρατία, τον πολιτισμό, την τέχνη (σε μικρό βαθμό εδώ) κοκ. Ελπίζω εδώ να γνωρίσω ενδιαφέροντες ανθρώπους και να δεθώ. Αν όχι το ταξίδι συνεχίζεται καθώς πολίτης του κόσμου είμαι.  Όλοι μαζί άλλωστε συνταξιδιώτες είμαστε σε ένα πλανήτη στην απέραντη βουβή μοναξιά του σύμπαντος και μέχρι να αφήσουμε τη στερνή μας πνοή. Ίσως στεριώσω κάπου που θα νιώσω κι εγώ ασφάλεια, κατανόηση, αγάπη και ψυχικό δέσιμο, προτού... αποδημήσω!

    Πάντως μέχρι τώρα, οι «ψυχροί Βόρειοι» αποδείχτηκαν για μένα φιλόξενοι, ανοιχτόκαρδοι, ανοιχτόμυαλοι, φιλικοί, εκδηλωτικοί και πολιτισμένοι κι αυτό ήταν έκπληξη για μένα.

Τυπική αγροτική κατοικία στη Νορβηγία

Ελπίζω να αξιωθώ να γυρίσω σύντομα στην Ελλάδα για διακοπές. Ανυπομονώ να δω την Ελλάδα με τη νέα μου ματιά. Θα είναι αρνητική ή θετική; Θα ανακαλύψω τα θετικά της στοιχεία που τόσα χρόνια δεν έβλεπα ή θα απογοητευτώ για μια ακόμα φορά; Ανυπομονώ να δω πώς θα αντιδράσω!

2ο φθινόπωρο στη Νορβηγία

     Εδώ Νορβηγία. Σήμερα στην περιοχή μας, έριξε το πρώτο χιόνι για φέτος. Χιόνισε αρκετές ώρες αλλά δεν το έστρωσε. Είναι λίγο νωρίς, ακόμα και για την Νορβηγία. Η θερμοκρασία ήταν λίγο πάνω από… 2 βαθμούς αλλά είναι καλά για τέτοια εποχή. Από την επόμενη εβδομάδα, ίσως κάνουμε μια βουτιά στις τιμές του θερμομέτρου.

     Όλοι βάλαμε τα χειμερινά λάστιχα στα αυτοκίνητα και περιμένουμε. Τα πρωινά αν δεν ξύνουμε τα τζάμια, δεν βλέπουμε να οδηγήσουμε.

      Τα καταστήματα αδειάζουν τα ράφια τους με μεγάλες προσφορές για να φέρουν τα καινούργια εμπορεύματα ενόψει Χριστουγέννων. Ο κύκλος άλλαξε και η ζωή τραβάει την ανηφόρα με σημαίες και με τραγούδια. Είναι σαν να μας κοροϊδεύει η ζωή κι εμείς αρεσκόμαστε να πειθόμαστε και να την ακολουθούμε. 

Στη Νορβηγία τέτοιο καιρό με τρελαίνουν τα χρώματα του φθινοπώρου. τα δέντρα κιτρινίζουν, μερικά μάλιστα κοκκινίζουν ή …καφετίζουν! Σε συνδυασμό με τα πράσινα αειθαλή, η τετραχρωμία είναι αξεπέραστη. Μόνο που δεν κρατάει πολύ. Σε λίγο τα κλαδιά θα μείνουν γυμνά σαν καμένα, το χιόνι θα σκεπάσει τα πάντα κι εγώ θα αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατό όλα αυτά να ξαναπρασινίζουν την άνοιξη και να κάνουν το τοπίο αγνώριστο. 

     Κατά τα άλλα μισώ το φθινόπωρο. Η μέρα μικραίνει σταδιακά. Ξυπνώ για τη δουλειά και είναι σκοτάδι, μέσα στο βουβό κρύο. Σε λίγες εβδομάδες μόλις θα τελειώνω τη δουλειά θα έχει ήδη νυχτώσει κι εγώ θα νιώθω πάλι ότι όλη μου η ζωή είναι ένα κάτεργο σε μια εργατική δουλειά ανάμεσα σε ξένους. Καλημέρα θλίψη έλεγε η Φρανσουάζ Σαγκάν. Αλλά εγώ δεν είμαι ακόμα στην εφηβεία. Ή μήπως ζω τη δική μου εφηβεία καθώς βάφω με διάφορα χρώματα, προσπαθώντας να φτιάχνω κόσμους φρέσκους, νέους, όμορφους, ζωντανούς. Με έπιασε πάλι η μανία της δημιουργίας, σκέφτομαι να ξαναρχίσω το μοντελισμό, να φτιάξω τους δικούς μου μικρούς, μυστικούς μα ζωντανούς κόσμους, που θα με περιμένουν να χαθώ μέσα τους.

Νορβηγοί και παράδοση

Εκδήλωση μπροστά στο άγαλμα γνωστού Νορβηγού ποιητή .

Οι Νορβηγοί είναι πιο κοντά στην παράδοσή τους από ότι οι Έλληνες. Τα Χριστούγεννα γιορτάζονται με πιο μεγάλη προσήλωση στην παράδοση και κυρίως οικογενειακά. Τα παραδοσιακά φαγητά παρασκευάζονται και καταναλώνονται, σχεδόν με τελετουργική προσήλωση. Τα ωραία πολύχρωμα σπιτάκια στολίζονται κατάλληλα και σε συνδυασμό με το χιονισμένο τοπίο, δημιουργούν από μόνα τους το πνεύμα των Χριστουγέννων. Και το Πάσχα γιορτάζεται παραδοσιακά, αλλά δε καμμία περίπτωση δεν έχει τη λάμψη των Χριστουγέννων. Όπως και στην Ελλάδα Χριστούγεννα και Πάσχα είναι απαραίτητος ο Εκκλησιασμός στις διαμαρτυρόμενες "Εκκλησίες της Νορβηγίας". Η παγκοσμιοποίηση, την οποία κι εγώ βλέπω με θετικό μάτι, έχει συντελέσει σε μια άνευ προηγουμένου κλωνωποίηση του ατόμου στις σχεδόν ομογενοποιημένες πλέον κοινωνίες μας. Θέλετε τα ΜΜΕ (ειδικά το Χόλυγουντ), θέλετε τα πιο συχνά μας ταξίδια, η παγκοσμιοποιημένη αγορά, μόδα, τέχνη… Όλοι έχουμε τα ίδια πρότυπα, στα οποία και συγκλίνουμε, συνειδητά ή υποσυνείδητα. Νομίζω όμως ότι πιο μεγάλο ρόλο στη σταδιακή εξαφάνιση των ιδιαιτεροτήτων του κάθε λαού (παράδοση) έχει παίξει η αστικοποίηση της ζωής μας. Στα μεγάλα αστικά κέντρα το άτομο αλλοτριώνεται. Χάνω την αξία μου ως ύπαρξη εγώ ο ένας προς 4.500.000 της Ελληνικής πρωτεύουσας, όταν κυκλοφορώ στους δρόμους της, σε αντίθεση με τη σχέση του ενός προς 1.000 όταν στέκομαι στην πλατεία ενός μεγάλου Ελληνικού χωριού. Έτσι μπορεί κανείς να δει ότι στις μικρές Ελληνικές κοινωνίες της υπαίθρου τα έθιμα της Ελληνικής παράδοσης συνεχίζουν να επιβιώνουν, σε αντίθεση με το χάος της πρωτεύουσάς μας. Στη Νορβηγία όμως που η πρωτεύουσα είναι σχεδόν όσο η Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα και οι άλλες 5-6 μεγάλες πόλεις μάλλον μικρότερες της Λάρισας, η ζωή δεν είναι τόσο αστικοποιημένη, με αποτέλεσμα τα έθιμα να επιβιώνουν. Οι άνθρωποι στον τρόπο ζωής τους και στις αντιλήψεις τους είναι σύγχρονοι, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να αγαπούν την παράδοση.  Όχι, δεν θα συναντήσει κανείς εδώ το τεχνολογικό θαύμα των ΗΠΑ. Εδώ δεν υπάρχουν απέραντες πόλεις με τεράστιους ουρανοξύστες και  τεχνολογίες αιχμής. Η ζωή είναι πιο ανθρώπινη, το άτομο δεν εξαφανίζεται αλλά αντιθέτως η αξία τους μεγιστοποιείται. Από μια πλευρά μπορεί να θεωρήσει κανείς τους Νορβηγούς ως συντηρητικούς, από την άλλη όμως, οι μετανάστες αντιμετωπίζονται με παραδειγματικό σεβασμό από τη συντριπική πλειοψηφία της κοινωνίας (φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις). Παραδειγματική και η αντιμετώπιση των θρησκευτικών μειονοτήτων και βέβαια δεν μιλάω μόνο για τους νόμους αλλά για τη συνολική αντιμετώπιση της κοινωνίας ως προς αυτούς. Κορυφαία και η αξία που δίνεται στη γυναίκα σ' αυτή την κοινωνία που καταφέρνει αρκετά επιτυχημένα το συγκερασμό των παραδοσιακών δομών ζωής με τις σύγχρονες αντιλήψεις. 

Δρόμοι σημαιοστολισμένοι

Μπάντα στην παρέλαση

17η Μαΐου

Θα έλεγα ότι μετά τον εορτασμό των Χριστουγέννων είναι η 17η Μαΐου η γιορτή που γιορτάζουν με πολύ πάθος. Είναι η μέρα των παιδιών, του Συντάγματος, της ανεξαρτησίας τους, η εθνική του εορτή. 

Ο Μάιος ήταν έκπληξη για μας. Τα χιόνια έχουν προ πολλού εξαφανιστεί, μαζί τους όμως και η γαλήνια φύση. Το ξερό τοπίο πρασινίζει και τα λουλούδια κάνουν την εμφάνισή τους. Τα ξερά κλαδιά, παραδόξως πρασινίζουν και παίρνουν ζωή. Όμως αρχίζει παράλληλα μια περίοδος συννεφιών, βροχών και ανέμων. Οι θερμοκρασίες αν και πάνω από το μηδέν παραμένουν χαμηλές. 

Ενώ τον Οκτώβριο υποχρεωνόμαστε να βάλουμε στα αυτοκίνητά μας χειμερινά λάστιχα, τον Απρίλιο αντίστοιχα υποχρεωνόμαστε να τα βγάλουμε και να βάλουμε πάλι τα καλοκαιρινά. 

μέρος της παρέλασης

Η Πρωτομαγιά για τους Νορβηγούς, αν εξαιρέσεις κάποιους που συμμετείχαν σε πολιτικές συγκεντρώσεις σε πλατείες μεγάλων πόλεων, οι υπόλοιποι είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν τα εξοχικά τους (hytta) και να κάνουν τα αγαπημένα τους σπορ στη φύση, σε οικογενειακό κυρίως κύκλο. 

Παρελαύνουν ακόμα και οι παιδικοί σταθμοί με καροτσάκια...

Η 17η Μαΐου όμως γιορτάζεται με όλες τις επιταγές της παράδοσης. Είναι η ημέρα που ολοκληρώθηκε το Νορβηγικό σύνταγμα το 1814. Τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους κι έχουν την τιμητική τους με τις μεγάλες παρελάσεις (barnetoget). Κρατώντας σημαίες και φωνάζοντας "ούρααα" ή τραγουδώντας με ενθουσιασμό, παρελαύνουν μαζί με μπάντες, χωρίς βήμα και εμβατήρια στρατιωτικού τύπου. Χωρίς στρατιωτική παρουσία και εξέδρα επισήμων. Στην πόλη μας παρέλασε κι ο δήμαρχος με το μετάλλιο του δήμου κρεμασμένο στο στήθος. Η Νορβηγική σημαία στολίζει όλη την πόλη και υπαίθριοι πάγκοι προσφέρουν ψημένα λουκάνικα, αναψυκτικά κ.α. από εθελοντές που προσφέρονται έτσι για την οικονομική ενίσχυση κάποιου συλλόγου, ή κοινωφελούς σκοπού. Κάνει εντύπωση ο ενθουσιασμός που περισσεύει είτε βρέχει, είτε έχει καλό καιρό. Εντυπωσιακές είναι και οι παραδοσιακές φορεσιές (bunad) που φορούν οι γυναίκες πιο πολύ αλλά και οι άντρες σε μικρότερο βαθμό, οι οποίες συχνά είναι οικογενειακά κειμήλια που οι παλιοί αφήνουν στους νεώτερους και κατά κανόνα κοστίζουν ακριβά. Αυτές οι φορεσιές φοριούνται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως γάμοι, βαπτίσεις κοκ.
    Καθώς ο καιρός ανοίγει και οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, το καλοκαίρι γίνεται η συνέχεια της γιορτής που άρχισε το Μάιο. Για πολύ καιρό μετά, οι σημαίες μένουν μεσίστιες σε πανύψηους ιστούς στις αυλές των σπιτιών. Οι διακοπές για τους Νορβηγούς έχουν αρχίσει από το Μάιο αν όχι από τον Απρίλιο, καθώς συνηθίζουν να ταξιδεύουν σε ζεστότερα κλίματα, περισσότερες από δύο φορές το χρόνο. Η Ελλάδα έχει την τιμητική της σ' αυτό. Δύσκολα βρίσκεις Νορβηγούς που να μην έχουν επισκεφτεί την Ελλάδα. Πολλοί από αυτούς μπορεί και δέκα φορές ως τώρα!!! Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα, Κως, Ίος, Σαντορίνη, είναι ανάμεσα στους πιο συχνούς τους προορισμούς, που εγώ -αν και Έλληνας- δεν έχω επισκεφτεί ποτέ. Δεν βλέπω όμως η Ελλάδα από την πλευρά της να έχει κάνει κάτι για να ενισχύσει αυτό το τουριστικό κύμα ακόμα περισσότερο, μάλιστα από μια μερίδα τουριστών που μπορούν και θέλουν να ξοδέψουν τα χρήματά τους στη χώρα μας. 

Καλό μήνα (1η Οκτωβρίου)

Η πόλη της κοιλάδας ξυπνάει...

     Καλό μήνα από τη Νορβηγία. Εδώ δεν λένε "καλό μήνα", "καλή εβδομάδα" κοκ. Μόνο "καλή χρονιά" την Πρωτοχρονιά.  Πρώτη Οκτωβρίου λοιπόν κι εγώ γράφω από το σπίτι όπου είμαι άρρωστος με άδεια. Εδώ όταν είμαστε άρρωστοι στέλνουμε μήνυμα ή τηλεφωνούμε για να ανακοινώσουμε ότι δεν μπορούμε να δουλέψουμε λόγω ασθενείας. Για πάνω από τρεις συνεχείς μέρες απουσίας, χρειάζεται χαρτί από γιατρό. Τις πρώτες τέσσερις μέρες τις πληρώνει ο εργοδότης. Από εκεί και πέρα όμως τις πληρώνει το NAV (υπηρεσία κοινωνικής ασφάλισης, πρόνοιας και εργασίας). Φυσικά παίρνουμε το 100% του ημερομισθίου μας. Οι θερμοκρασίες πέφτουν σταδιακά. Ξεκινάμε τα πρωινά με σχεδόν μηδέν βαθμούς και φτάνουμε το μεσημέρι σε μέγιστες θερμοκρασίες λίγο πάνω ή λίγο κάτω από τους 10 βαθμούς κελσίου. Έτσι λοιπόν κρυολόγησα λίγο, με δέκατα, πόνο στο λαιμό και συνάχι. Γενικά θα έλεγα ότι το κλίμα εδώ είναι αρκετά υγειινό. Ενάμισι χρόνο εδώ, δεν έχω αρρωστήσει σοβαρά. Αυτή τη φορά όμως δεν είχα αρκετές δυνάμεις για να δουλέψω και φοβούμενος υποτροπή έκανα χρήση του δικαιώματός μου να πάρω αναρρωτική άδεια. 

Πάσχα στη Νορβηγία

Η παγωμένη ατμόσφαιρα του πρωινού πάνω από τα πιο ζεστά νερά του ποταμού, δημιουργεί υδρατμούς (χθες)

Το χθεσινό πρωινό (ώρα για δουλειά)

Χθες ήταν το πρώτο πρωινό για φέτος, που μας υποδέχτηκε με kaldegrader (βαθμούς κάτω από το μηδέν). Η δροσιά πάνω στα αυτοκίνητα είχε γίνει πάχνη. Στη διάρκεια της μέρας όμως ανέβηκε μέχρι και 16 βαθμούς που είναι καλή θερμοκρασία, ειδικά αν η μέρα είναι ηλιόλουστη. Η φθινοπωρινή ισημερία πέρασε και οι μέρες μικραίνουν πια αισθητά. 

Πηγαίνοντας όμως μισό χρόνο πίσω, στο ξεκίνημα της άνοιξης, θυμάμαι ότι η προσμονή του καλοκαιριού χαρακτηρίζονταν από έντονη ανυπομονησία. Απογοήτευση και θυμός για τα παγωμένα χιόνια που δεν εννοούσαν να λιώσουν. Έσπαζα μανιωδώς τις άκρες των πάγων για να επιταχύνω την υποχώρησή τους, αλλά αυτό δεν ήταν παγωμένο νερό, ήταν μπετόν! Σιγά, σιγά άρχισαν να εμφανίζονται τρύπες στους πάγους, που τις παρακολουθούσα ανυπόμονα κάθε πρωί, ευχόμενος να μεγαλώσουν γρήγορα. Μετά τα μέσα του Απριλίου, είχε μείνει μόνο μια τούφα χιόνι πίσω από κάτι θάμνους της αυλής μας, όπου δεν έφτανε ο ήλιος. Η πρώτη μου δουλειά μόλις ξυπνούσα το πρωί ήταν να ελέγχω ανυπόμονα και χαιρέκακα την υποχώρησή της. Για μένα αυτή η τούφα αντιπροσώπευε τους δωσίλογους της κατοχής καθώς ο ναζιστικός στρατός αποχωρούσε σταδιακά από την Ελλάδα.

Παγωμένα χιόνια γύρω από το σπίτι (17Απριλίου 2013)

Και πραγματικά αυτή την άνοιξη, μαζί με τον καιρό, άνοιξαν και πολλά άλλα πράγματα. Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου γιορτάστηκε η Μεγάλη Εβδομάδα. Από την Μ. Πέμπτη μέχρι τη Δευτέρα μετά το Πάσχα, είχαμε αργία, ήταν μια καλή ανάπαυλα στις αρχές του Απριλίου. Εκτός από τον εκκλησιασμό και κάποια αρτοσκευάσματα, το Πάσχα εδώ δεν έχει κάτι ιδιαίτερο. Οι Έλληνες της Νορβηγίας βέβαια προσπαθούν να μιμηθούν το Λαμπριάτικο τραπέζι της πατρίδας. Ο Μάιος όμως ήταν ο μήνας με τις περισσότερες αργίες. Πρωτομαγιά, 17η Μαΐου (εθνική εορτή), Ανάληψη σωτήρος και Πεντηκοστή. Όπως προείπα, μαζί με την καλυτέρευση του καιρού, καλυτέρευσαν και τα οικονομικά μας και η εν γένει διαβίωσή μας εδώ. Αφού μειώθηκε το ποσοστό φορολόγησής μου (δες την ανάρτηση της 28ης Ιουλίου 2013) ο μισθός μου έγινε λογικά χαμηλός (πληρωνόμαστε κάθε δύο Πέμπτες) και σε συνδυασμό με τα επιδόματα παιδιών και ενοικίου, μπορούμε πια να πάρουμε μια ανάσα. Αρχίζουμε λοιπόν να αποχαιρετούμε τον πάτο του πηγαδιού των απωλεσθέντων νεόπτωχων και να ανεβαίνουμε, ενώ ο ουρανός πάνω από τα κεφάλια μας ακόμα φαίνεται σαν ένα απροσδιόριστο φεγγάρι μέσα στη συννεφιά. Ένας χρόνος στη Νορβηγία! Αυτή είναι η δική μου γιορτή, 18 Μαΐου! Μια μέρα που την περίμενα και τη γιόρτασα (νοερά) πιο πολύ κι από τα γενέθλιά μου λίγες μέρες αργότερα (4 Ιουνίου). 

Έρχεται η άνοιξη στη Νορβηγία και στις καρδιές μας

       

       Σήμερα παρατηρούσα τα σύννεφα στο Νορβηγικό ουρανό. Κινούνται τόσο γρήγορα, με αποτέλεσμα να έχεις σε μία μέρα λιακάδα με καταγάλανο ουρανό, έπειτα από λίγο βαριά συννεφιά κι έπειτα βροχή. Σε λίγο όμως θα ανοίξει πάλι ο ουρανός κι ένα ουράνιο τόξο θα γεφυρώσει τη μια όχθη του ποταμού με την άλλη. Στην κοιλάδα που ζούμε ένα σύννεφο περνά πάνω από τα σπίτια της μιας πλαγιάς της κοιλάδας μας ενώ ο ήλιος τονίζει τα έντονα χρώματα των ξύλινων μονοκατοικιών που υψώνουν τις μυτερές στέγες τους διάσπαρτες μέσα στο πράσινο. Όταν πρωτοήθαμε λέγαμε ότι τέτοια τοπία στην πατρίδα μας βλέπαμε μόνο στις καρτ ποστάλ. 

Μετά την καταιγίδα του Rikshospitalet, μπορούσαμε πια να γυρίσουμε όλοι μας πίσω στο σπίτι μας. Είναι ένα παλιό ξύλινο σπίτι που ο Αφγανός ιδιοκτήτης του μας το νοικιάζει χωρίς να αλλάξει ούτε καν τα ραγισμένα τζάμια. Είναι παλιό, άβαφο, μυρίζει, δεν μπορεί να μας παρέχει αρκετή ζέστη και κυρίως για μας είναι ένα ξένο σπίτι που ανέλαβε να στεγάσει τη δυστυχία μας, για να μας θυμίζει περισσότερο ότι είμαστε ξένοι σε ξένη χώρα, η ξεπεσμένη αριστοκρατία των νεόπτωχων. Όμως καθώς γυρίζουμε από το νοσοκομείο αυτό το σπίτι φαντάζει πλεόν οικείο, δικό μας, είναι το σπίτι μας! Όλα είναι παγωμένα μέσα. Ανάβουμε ό,τι μπορούμε για να ζεσταθούμε, η παλιά όμως ηλεκτρική εγκατάσταση δεν αντέχει. Ανάβουμε κάτι σαν τζάκι-σόμπα που διαθέτει το σπίτι με σανίδες που έχουμε μαζέψει. Ναι, γύρω του μπορούμε να ζεσταθούμε. Νυχτώνει νωρίς, είναι χειμώνας ακόμη. Από το μεγάλο μας παράθυρο στην απέναντι πλαγιά τα σπίτια, φωτάκια αναμμένα, μας καλωσορίζουν πίσω στην πεζή καθημερινότητα που τόσο μας έλειψε...

Η ζεστασιά των Χριστουγέννων έχει περάσει προ πολλού. Απόκριες δεν υπάρχουν εδώ, έχουν υποκατασταθεί από το Αμερικανόφερτο Χαλογουίν του φθινοπώρου. Εδώ μπορούμε μόνο να περιμένουμε την άνοιξη και το επερχόμενο Πάσχα. Τον ετήσιο κύκλο μας τον έχουμε στήσει έτσι ώστε να έχουμε πάντα κάτι να περιμένουμε. Κάτι που να σπάει τη μονοτονία της καθημερινότητας. Κάτι που τελικά πιο πολύ αξίζει στην αναμονή του παρά στη βίωσή του. Μετά το Πάσχα περιμένουμε τις καλοκαιρινές διακοπές και φτου κι από την αρχή τα Χριστούγεννα και το … νέον έτος!

Εδώ στη Νορβηγία, το άνοιγμα της πόρτας (κάσωμα) δεν έχει το σχήμα του Π αλλά του ορθογωνίου παραλληλογράμμου. Ακόμα δεν έχω καταλάβει το γιατί. Έκανα διάφορες υποθέσεις αλλά σε όλες έπεσα έξω. Τελικά απλά καταλήγω ότι είναι θέμα παράδοσης. Ειδικά το μπάνιο έχει πάντα υπερυψωμένο κατώφλι και στην αρχή σκόνταφτα σ' αυτό σχεδόν πάντα. Από μικρός φανταζόμουνα τα σύνορα μεταξύ χειμώνα και άνοιξης σαν μια ανθοστόλιστη πύλη. Ο Μάρτιος δεν θα αργήσει να έρθει με ένα αναστεναγμό ανακούφισης καθώς ο ήλιος λάμπει κι εμείς ευχόμαστε να λιώσει τα συσσωρευμένα παγωμένα χιόνια. Ο ήλιος λάμπει πάνω στο λευκό κάλυμμα της γης αλλά τα χιόνια δεν λένε να λιώσουν, οι θερμοκρασίες είναι ακόμα χαμηλές. Επί πλέον σε λίγες μέρες ο χειμώνας θα γυρίσει και πάλι προδίδοντας την ελπίδα μας. Μόνο τον Απρίλιο θα αρχίσει η θερμοκρασία να ανεβαίνει αργά, αργά και τα χιόνια να υποχωρούν. Μια πύλη λοιπόν ο Μάρτιος με υπερυψωμένο κατώφλι!

Αγαπητοί αναγνώστες - συνοδοιπόροι μου

    Ωφείλω μια συγγνώμη σε όλους που μου έκαναν την τιμή να γράψουν σχόλια, ανταποκρινόμενοι στις αναρτήσεις μου. Δεν απάντησα σε κανένα και είναι κάτι που δεν συνηθίζω. Απολογούμαι λοιπόν: Πρώτον μη ξεχνάτε ότι πίσω από τις γυαλιστερές φωτογραφίες των αναρτήσεων, είμαι απλώς ένας φτωχός μπογιατζής που επιστρέφω από τη δουλειά στο σπίτι αρκετά κουρασμένος κι έχω λίγο χρόνο για να ασχοληθώ με τον εαυτό μου (μπάνιο, φαΐ, ξεκούραση, διάβασμα) και την οικογένεια. Δεύτερον μια μετακόμιση σε ένα λίγο πιο σύγχρονο σπίτι (ενοικιαζόμενο βέβαια) με μονοπώλησε τον τελευταίο μήνα. Τρίτον λόγω της μετακόμισης δεν είχα ίντερνετ στο σπίτι. Μόλις σήμερα που μου ξανασυνδέθηκε μπορώ πάλι να επικοινωνώ μαζί σας μέσα από τις σελίδες αυτού του blog. 

    Ωφείλω επίσης ένα ευχαριστώ στον αγαπητό Φίλιππο που δημοσίευσε στο facebook του Ελληνονορβηγικού συνδέσμου τις τελευταίες αναρτήσεις μου, με αποτέλεσμα ο κύκλος των φίλων να μεγαλώσει. 

    Διακρίνω λοιπόν στις απαντήσεις σας, την ταύτισή σας μαζί μου. Πάντα διαπίστωνα ότι όταν κάποιος λέει "μου αρέσει" το κάνει κατά μεγάλο μέρος διότι βλέπει τον εαυτό του μέσα στο αντικείμενο της αρέσκειας. Για όσους δεν έχουν περάσει αντίστοιχες εμπειρίες, μάλλον οι εμπειρίες μου είναι λίγο γελοίες. Για όσους όμως τα έχουν βιώσει στο πετσί τους κάθε επενθύμηση αυτών,  φέρνει δάκρια στα μάτια και συγκίνηση στην καρδιά, όπως πολλοί από σας γράψατε. Και συγκίνηση είναι φανερό ότι σημαίνει συν + κινητοποίηση. Κάποιοι μάλιστα από εσάς έχετε βιώσει μεγαλύτερες δυσκολίες από εμένα. Δεν κάνουμε όμως διαγωνισμό δυσκολίας. Του καθενός η ιστορία έχει τη δική της αξία, καθώς είναι ΔΙΚΗ ΤΟΥ και μόνο ΔΙΚΗ ΤΟΥ. 

   Κάποιοι περιμένουν με ανυπομονησία… τη συνέχεια. Μη ξεχνάτε όμως φίλοι μου ότι δεν γράφω μυθιστόρημα, αλλά την πεζή πραγματικότητα μου όπως τη βιώνω έξω στους δρόμους κι όχι πίσω από το τζάμι της ασφάλειας. Τέλος δεν υπάρχει ακόμα. Όταν θα έρθει για μένα το τέλος απλώς… δεν θα ξαναγράψω σ' αυτό το ιστολόγιο. Τότε κάποιοι θα το καταλάβουν! Άρα είναι…τεχνικώς αδύνατο να γράψω οποιοδήποτε επίλογο...

   Ξέρετε φίλοι μου ξεκίνησα να γράφω αυτό το ιστολόγιο απλώς από ανάγκη επικοινωνίας, ανάγκη μοιράσματος του εαυτού μου. Ανάγκη γνωριμίας με συνανθρώπους που συγκινούνται από τα ίδια ερεθίσματα. Όλοι μας ζητιανεύουμε για λίγη αγάπη, για λίγη επικοινωνία, για μια ματιά κατανόησης. ΟΙ τελευταίες αναρτήσεις είχαν επιπλέον στόχο να βοηθήσουν με πληροφόρηση αυτούς που ετοιμάζονται για παρόμοιο μεταναστευτικό εγχείρημα. 

Μερικοί αναγνώρισαν μέσα από τις περιγραφές μου το πρόσωπό μου πίσω από το ψευδώνυμο Αλκαίος Λαρσινός. Τους παρακαλώ απλώς ας σεβαστούν την επιθυμία μου για ανωνυμία, ώστε να μπορώ να γράφω πιο ελεύθερα τις σκέψεις μου, ιδιαίτερα όταν αναφέρονται και άλλα άτομα όπως αυτά της οικογένειάς μου, που ίσως δεν θα ήθελαν να εκτεθούν σε μια όποια δημοσιότητα. 

Εγώ συνεχίζω να είμαι εδώ θεωρώντας ότι κάνω το απαραίτητο "αγροτικό μου". Προς το παρόν βόσκω τα πρόβατα του πεθερού μου Ιωθώρ κι απλώς περιμένω. Δεν ξέρω προς τα που κατευθύνεται το μυθιστόρημα της δικής μου ζωής. Μέσα όμως από τις περιστάσεις όπως σας τις εξέθεσα, βλέπω ένα νου και μία λογική να με παρακολουθεί και να κατευθύνει τις εξελίξεις με συνέπεια και συνοχή. Βρήκα γνωστούς εδώ ενώ δεν ήξερα κανένα. Βρήκα δουλειά όταν απογοητεύτηκα ότι ποτέ δεν θα εύρισκα. Βρήκα σπίτι όταν πίστεψα ότι δεν θα έβρισκα ποτέ. Όταν όλα κατέρρευσαν στης κόρης μου τη μετωπική, η έκβαση ήταν η καλύτερη δυνατή. Στο πρώτο οικονομικό αδιέξοδο, ήρθε η ευρυχωρία. Δεν ξέρω που οδηγούμαι, νιώθω όμως ότι υπάρχει ένα σχέδιο, μια λογική ένας νους Θεϊκός που κατευθύνει. Περιμένω κι εγώ τους δρόμους του δικού μου μυθιστορήματος που αναμφίβολα θα καταλήξουν νομοτελιακά σε ένα the end. Αν το ταξίδι είναι τόσο συναρπαστικό, δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν θα είναι συναρπαστική και η Ιθάκη! Όχι δεν πιστεύω στο πεπρωμένο. "Όλοι έχουμε γραμμένο, που το λένε πεπρωμένο…" λέει το γνωστό τραγούδι. Δεν πίστεψα ποτέ στο αναπόφευκτο της μοίρας μας. Πιστεύω ότι το μέλλον μας το δημιουργούμε εμείς, μέσα από τις περιστάσεις που δεν καθορίζουμε. Ο συνδυασμός αυτών των άπειρων επιλογών, δημιουργούν ένα αποτέλεσμα που τελικά περιγράφει με ακρίβεια τη μοναδικότητα του καθενός μας. 

Επιπλέον θέλω να πω ότι αγαπώ την Ελλάδα σαν πατρίδα, αλλά την Ελλάδα που έχω μέσα μου, όχι την Ελλάδα της ευτελισμένης δημόσιας ζωής. Την Ελλάδα της ανομίας, της κουτοπονηριάς, του εαυτουλισμού, του ωχαδελφισμού, της αταξίας και τσαπατσουλιάς. Αν μπορούσα να βοηθήσω αυτή τη χώρα να ορθοποδήσει (ρε κοίτα πρώτα να βοηθήσεις τον εαυτό σου…) θα το έκανα με όλη μου την καρδιά σαν αφοσοιωμένος στρατιώτης. Αγαπώ όμως πιο πολύ την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, τη δημιουργία, τον πολιτισμό στοιχεία που σε μεγάλο μέρος βρήκα στη Νορβηγία. Πατρίδα μου λοιπόν είναι το Ελληνικό πνεύμα κι από αυτή την πατρίδα δεν μπορεί να με απομακρύνει κανείς. Φοβάμαι να επιστρέψω στην Ελλάδα, μήπως και απογοητευτώ από αυτό που θα βρώ, προτιμώ την Ελλάδα του Ελληνικού πνεύματος που έχει φωτίσει όλο το σύγχρονο κόσμο. Του Ελληνικού πνεύματος που φέρω μέσα μου, του Ελληνικού πνεύματος που διαπνέει όλο τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό, συμπεριλαμβανομένου και του Νορβηγικού. 

Το φθινόπωρο μπήκε αναπότρεπτα. Ο ανήφορος της καθημερινότητάς μας συνεχίζεται, σε έναν ακόμα ετήσιο κύκλο. Σαν ένα αστεράκι στο απέραντο σύμπαν κι η δική μου φωνή, η φωνή μιας αδιάφορης ύπαρξης ανάμεσα σε δισεκατομμύρια άλλες. Μερικοί θα ανηφορίσουμε παρέα. Καλή συνέχεια λοιπόν. 

Το εγχειρίδιο του καλού... οικονομικού μετανάστη

    Κάποιος πρέπει να αναλάβει να γράψει το… εγχειρίδιο του καλού μετανάστη! Ευτυχώς που στην εποχή του διαδικτύου, μπορούμε όλοι να αναζητούμε εκεί πληροφορίες και να επικοινωνούμε εύκολα και γρήγορα. Πηγαίνεις όμως σε μία άγνωστη χώρα κι αν δεν έχεις κάποιους ανθρώπους που εμπιστεύεσαι να σε καθοδηγήσουν, το σοκ είναι πολύ δυνατό. Κάποιοι τα παρατούν και επιστρέφουν, κάποιοι πιο ικανοί καταφέρνουν να βρουν μόνοι τους το δρόμο για την επιτυχία. Η μοναξιά και το άγνωστο είναι κακοί σύμβουλοι. Σίγουρα οι απογοητεύσεις και τα αδιέξοδα είναι καθημερινές εμπειρίες.   

    Από την αρχή μου έκαναν εντύπωση στη Νορβηγία τα παράθυρα. Συνήθως βλέπεις στα σπίτια μεγάλα και πολλά παράθυρα με λουλούδια στο εσωτερικό περβάζι (συνήθως ορχιδέες) και σίγουρα μία λάμπα αναμένη. Στην Ελλάδα φοβόμαστε τα πολλά ανοίγματα στα σπίτια μας κυριώς για να μην έχουμε απώλειες θερμότητας το χειμώνα. Τι να πουν όμως και οι Νορβηγοί που το μεγαλύτερο μέρος του χειμώνα βιώνουν θερμοκρασία κάτω από τους -10 βαθμούς Κελσίου. Στα παράθυρα δεν υπάρχουν σιδεριές απ' αυτές που βάλαμε εμείς τη δεκαετία του 90 για τον φόβο των Αλβανών, ούτε καν πατζούρια! Μόνο κάποια στόρια, έσωτερικά ή εξωτερικά για τον ήλιο τους θερινούς μήνες.  Επίσης μου έκανε εντύπωση ότι όλοι σχεδόν έχουν τα ίδια παράθυρα! Λευκά, ξύλινα με τον ίδιο μηχανισμό ανάκλισης προς τα επάνω και συνήθως με το ίδιο πόμολο που έχει χαραγμένο πάνω του ένα Η! Δυστυχώς εδώ δεν υπάρχει πλουραλισμός πολλών εταιρειών που να φέρνουν  διαφορετικές φίρμες στην εγχώρια αγορά. Έχουν επικρατήσει μονοπωλιακά λίγοι μεγάλοι, οι οποίοι εκτόπισαν τους μικρούς. Το ίδιο βλέπει κανείς στα είδη ένδυσης αλλά και διατροφής. 

Η ματιά του τουρίστα

    Αυτά τα παράθυρα όμως που περιέγραψα σαν ανοιχτά μάτια στα εύγλωτα βλέμματα των κτηρίων,  είναι τα παράθυρα του τουρίστα. Εκτός από αυτά υπάρχουν και τα παράθυρα του απογοητευμένου οικονομικού μετανάστη που έχει κουραστεί να είναι arbeidssøker (αναζητών εργασία). Αυτός ο σκοτεινός τύπος περιφέρεται στους δρόμους ανίκανος να κατανοήσει πώς κανείς δεν του δίνει μια δουλειά. Δεν θέλει τίποτα άλλο από μία δουλειά. Το βασίλειό του για μία δουλειά. Θα κάνει τα πάντα για μία δουλειά, για όποια δουλειά. Μια ευκαιρία ζητάει μόνο κι η χώρα όλη μοιάζει να έχει συνωμοτήσει εναντίον του. Καθώς αυτός περιφέρεται στους δρόμους, από τα παράθυρα μπορεί να παρατηρήσει όλους τους… "ευτυχείς" εργαζόμενους. Καθένας που δουλεύει είναι ευτυχής! Τα φωτεινά παράθυρα στους σκοτεινούς δρόμους δεν είναι παρά μια γλώσσα που του βγάζει σύσσωμη όλη η τοπική κοινωνία. Η αντίθεση τού μέσα από το έξω δημιουργεί απογοήτευση που μπορεί να οδηγήσει μερικές φορές στο φθόνο και στην εκδίκηση. Στο εγχειρίδιο λοιπόν του καλού μετανάστη, έχω να προσθέσω και το κεφάλαιο του απογοητευμένου άνεργου, που φυσικά δεν διάβασα σε κάποια τεχνοκρατική μελέτη, αλλά βίωσα εγώ ο ίδιος προσωπικά. 

Το άϋλο φάντασμα του μπογιατζή

   Στη συνέχεια βίωσα τα παράθυρα του ευτυχή εργαζόμενου. Όταν επιτέλους έπιασα δουλειά, ήμουν ο πιο ευτυχής άνθρωπος στη χώρα. Συχνά έβαφα, μάλιστα μερικές φορές έβαφα… παράθυρα! Τα παράθυρα που έβαφα μου τραγουδούσαν, χόρευαν στους ρυθμούς της μουσικής που σιγοσφύριζα. 

Στο ipod μου που μου κάνει συντροφιά τις ατέλειωτες ώρες της δουλειάς, έχω δημιουργήσει μια playlist (spilleliste στα Νορβηγικά), που την ονόμασα "τραγούδια ξενιτιάς". Τα τραγούδια που γράφτηκαν άλλες εποχές για να εκφράσουν τη νοσταλγία των ξενητεμένων της μεταπολεμικής εποχής παρηγόρησαν τότε τους φτωχούς "φτωχολογιά για σένα κάθε μου τραγούδι" και τους μοναχικούς νοσταλγούς της πατρίδας από την οποία βίβαια ξερριζώθηκαν. Βλ. "Αχ Μαρία!", "έχω ένα καφενέ", "μη μου θυμώνεις μάτια μου" κοκ. Καθώς ένα νέο κύμα μετανάστευσης, γιγαντώνεται τα τελευταία χρόνια, χρειαζόμαστε την αντίστοιχη τεχνογνωσία, την αντίστοιχη κουλτούρα μετανάστευσης που να ταιριάζει στα σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα. Ήδη η λογοτεχνία αρχίζει να καταγράφει αυτές τις νέες εμπειρίες, τις τόσο πρωτόγνωρες για τη γενιά μας. Δεν θα αργήσει και το τραγούδι να τις ξαναεκφράσει. 

Μια άλλη spilleliste την ονόμασα "Η Ελλάδα με πληγώνει" και περιέχει όλες εκείνες τις φωνές από το παρελθόν ακόμα που καυτηρίασαν τα κακώς κείμενα του έθνους μας και κατά κάποιο τρόπο προέβλεψαν τη σημερινή μας κατάντια. Μερικά από τα τραγούδια που περιέχονται εκεί είναι: "Ελλάδα η χώρα…" "κωλοέλληνες", "Θα μας πούνε και μαλάκες", "σ' αυτόν τον τόπο", "να δεις τι σου 'χω για μετά" κ.α.

Πόσες φορές δεν έβαφα υπό τη μουσική υπόκρουση Ελληνικών τραγουδιών αλλά και ξένων όπως το "pictures of the moon" ή και κλασσικής μουσικής, κυρίως Μπάχ ή Χαίντελ που αγαπώ ιδιαίτερα. Σκεφτόμουν ότι αυτά τα παράθυρα που είχανε την τύχη να βαφτούν υπό τους ήχους τέτοιας θεϊκής μουσικής, δεν μπορεί παρά να χορεύουν και να τραγουδούν στους περαστικούς. 

κοπιαστικές οι σκαλωσιές της αναρρίχησης...

   Τέλος τα παράθυρά μου μεταλλάχτηκαν! Στο επόμενο στάδιο του εγχειριδίου του οικονομικού μετανάστη, έρχεται η κόπωση. Τώρα πια μέσα από τα παράθυρα βλέπεις ένα κόσμο να κινείται στην καθαριότητα και τη ζέστη, ενώ εσύ είσαι στο κρύο και λερωμένος με κάθε είδους μπογιές. Έχεις ξεχάσει πια το πάθος για μία δουλειά, για μία όποια δουλειά. Νιώθεις πάλι προδομένος και περιθωριοποιημένος. Οι άλλοι αμείβονται καλά, δουλεύουν και πίνουν τον καφέ τους σε ένα αξιοπρεπές προστατευμένο περιβάλλον, ενώ εσύ είσαι απ' έξω, πάντα απ' έξω. Μπορείς να κοιτάς μόνο κλεφτά μέσα. Οι από μέσα δεν σου ρίχνουν ούτε ματιά. Μια φορά έβαφα το παράθυρο μιας διευθύντριας. Ήταν μέσα στο γραφείο της, στα χαρτιά της και στο κομπιούτερ της κι όση ώρα έβαφα απ' έξω και κοιτούσα, δεν μου έριξε ούτε μια ματιά. Ξέρω ότι δεν είμαι κανένας όμορφος! Αλλά το θέμα δεν είναι αυτό. Είμαι το αναγκαίο κακό, ο ενοχλητικός που πάει πακέτο με το κτήριο, είμαι ο υπηρέτης που πρέπει να κάνει τη δουλειά του γρήγορα και να φύγει από τα πόδια των άλλων για να μην ενοχλεί. Ο υπηρέτης πρέπει να κάνει τη δουλειά του αποτελεσματικά αλλά και στην αφάνια. 

Εδώ οι απογοητευτικές σκέψεις επιστρέφουν. Τώρα τα παράθυρα γίνονται πάλι ένα σύνορο αλλά και η κοροϊδευτική γλώσσα όλης της κοινωνίας που ξανασυνωμοτεί! Τα παράθυρα του περιθωριοποιημένου χειρωνάκτη! Από μέσα σου βράζεις: Ξέρεις ποιος ήμουνα εγώ!

Πίσω από το δικό μου παράθυρο...

   Θεέ μου, τι θέλουμε επιτέλους εμείς οι άνθρωποι! Έχω φάει την ανέχεια με το κουτάλι από μικρός. Έχω βιώσει την επιτυχία, έχω φτάσει ποθητές κορυφές και ξαναβιώνω την αφάνια κι ανυποληψία. Τι αναζητούμε; Ένα απλό δικαίωμα στη ζωή; Την επιτυχία, ποιού είδους επιτυχία; Πότε αποφασίζει κανείς ότι αρκεί η αναρρίχηση; Μου αρκεί που ζω και αναπνέω. Μου αρκεί που έχω να φάω και κάπου να μείνω. Δουλεύω αρκετά και κουραστικά, συχνά αναρωτιέμαι αν ζω για να δουλεύω ή αν δουλεύω για να ζω, αλλά τα σαββατοκύριακα έχουν πια αξία. Ήμουν αφεντικό και είμαι παραπαίδι, μπορώ όμως να ζω χωρίς άγχος, δεν θέλω να κατακτήσω τίποτα, ή να αποδείξω τίποτα. Γυρνώντας στο σπίτι δεν βρίσκω εκεί τη δουλειά μου, την κλειδώνω απ' έξω και ζω για μένα και αναλογίζομαι απλώς γιατί υπάρχω, γιατί ζω, τι κάνω εδώ. Εδώ σ' αυτή τη δουλειά, σ' αυτή τη χώρα, σ' αυτό τον πλανήτη, σ' αυτή την ύπαρξη. 

   Όταν ξαλάφρωσα από το βάρος αναζήτησης δουλειάς και χαρούμενος έπιασα το πινέλο, αποφάσισα να αφιερώσω τις ατέλειωτες ώρες μου σκαλίζοντας την ως τώρα διαδρομή μου, την ως τώρα ζωή μου λεπτό προς λεπτό. Προσπάθησα να θυμηθώ συναισθήματα, μυρωδιές, εικόνες και εντυπώσεις από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι σήμερα. Δεν βρήκα τίποτα! Απλώς ενδιαφέρουσες στιγμές, ενδιαφέροντα συναισθήματα και εμπειρίες. Τι έψαχνα; Πάντα ήθελα να μπορούσα με ένα σακίδιο στον ώμο να γυρίσω όλο τον κόσμο και να γνωρίσω όλους τους ανθρώπους, έναν, έναν, από κοντά. Εκ του ασφαλούς όμως! Η αναζήτηση της επιτυχίας δεν μας ξεδιψάει ποτέ, είναι ακόρεστη. Η δημιουργία, η επιτυχία μου δίνει ικανοποίηση, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός είναι απλώς ένα μέσο. Θέλω απλώς να ζήσω λίγο συναισθανόμενος την κάθε μου αναπνοή, αναλογιζόμενος την κάθε καθημερινή και αναλώσιμη μέρα. Σ' αυτό το ταξίδι θέλω να ρουφήξω όλη τη θέα έξω από το παράθυρο του τραίνου που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Κοιτάζω και αναρωτιέμαι γιατί είμαι ο μόνος που ενδιαφέρεται για τον προορισμό του ταξιδιού. Έχω σταματήσει πια να το συζητάω. Τέτοιες συζητήσεις σου κολλούν στο μέτωπο την ετικέττα του παράφρονα. 

Απ΄ το παράθυρο του τραίνου μου... 

   Δεν με νοιάζει πια αν το βαγόνι μου από το οποίο κόλλησα τη μύτη μου στο τζάμι λέγεται Νορβηγία. Βλέπω κάτω το ίδιο χώμα, πάνω τον ίδιο ουρανό με τον ίδιο ήλιο και το ίδιο φεγγάρι. Τα πουλιά στα κλαδιά δεν είναι Νορβηγικά, δεν τραγουδούν σε άλλη γλώσσα. Ταξιδιώτης στην ίδια ζωή και στην ίδια γή, στην ίδια ανθρώπινη μοίρα, απλώς κοιτώ απ' το δικό μου παράθυρο, με τα δικά μου γυαλιά, το τοπίο που φεύγει...